ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی
ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی یکی از مقررات مهم در دعاوی حقوقی است که به امکان استرداد دادخواست و استرداد دعوا پرداخته است. این ماده از نظر حقوقی، نقش مهمی در تعیین تکلیف دعاوی و حقوق طرفین دعوا دارد. درک صحیح این ماده برای وکلا، حقوق‌دانان و افرادی که با نظام قضایی سر و کار دارند، ضروری است. در این مقاله، ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی را به صورت جامع تحلیل کرده و نکات مهم مرتبط با آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
فهرست مطالب
متن ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی
طبق ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی:
“خواهان می‌تواند تا نخستین جلسه دادرسی، دادخواست خود را مسترد کند. در این صورت، دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر می‌نماید. پس از نخستین جلسه دادرسی، در صورتی که خوانده راضی باشد، خواهان می‌تواند دعوا را مسترد کند. در این صورت، دادگاه قرار رد دعوا صادر خواهد کرد.”
این ماده به دو مفهوم اساسی استرداد دادخواست و استرداد دعوا پرداخته است که هرکدام شرایط و آثار خاص خود را دارند.
بیشتر بخوانید : ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی
استرداد دادخواست چیست؟
استرداد دادخواست به معنای پس گرفتن دادخواست از سوی خواهان قبل از تشکیل جلسه دادرسی است. این امر در دو حالت رخ می‌دهد:
- قبل از ثبت دادخواست در دادگاه: در این حالت، هیچ اثری بر دعوا مترتب نخواهد شد و گویی دعوایی اقامه نشده است.
- قبل از اولین جلسه دادرسی: در این صورت، دادگاه قرار ابطال دادخواست را صادر می‌کند. این قرار به معنای آن است که دادخواست اساساً قابل بررسی نبوده و روند دادرسی متوقف میشود.
استرداد دعوا چیست؟
استرداد دعوا زمانی رخ می‌دهد که خواهان پس از تشکیل اولین جلسه دادرسی، تصمیم به صرف‌نظر از دعوا بگیرد. در این حالت:
- در صورت رضایت خوانده: دادگاه قرار رد دعوا صادر می‌کند که به معنای پایان یافتن پرونده بدون ورود به ماهیت آن است.
- در صورت عدم رضایت خوانده: دادگاه به رسیدگی ادامه داده و حکم مقتضی را صادر می‌کند. این امر نشان‌دهنده حمایت قانون از حقوق خوانده است، زیرا استرداد یک‌جانبه دعوا ممکن است موجب سوءاستفاده خواهان شود.
تفاوت استرداد دادخواست و استرداد دعوا
| ویژگی | استرداد دادخواست | استرداد دعوا |
|---|---|---|
| زمان انجام | قبل از اولین جلسه دادرسی | بعد از اولین جلسه دادرسی |
| نیاز به رضایت خوانده | ندارد | دارد |
| تصمیم دادگاه | قرار ابطال دادخواست | قرار رد دعوا |
آثار حقوقی ماده ۱۰۷
۱. حفظ حق طرح مجدد دعوا: در صورت استرداد دادخواست، خواهان می‌تواند مجدداً همان دعوا را مطرح کند، اما در صورت استرداد دعوا، طرح مجدد آن مستلزم شرایط خاصی خواهد بود. ۲. صرفه‌جویی در وقت و هزینه: این ماده امکان می‌دهد که در موارد غیرضروری، بدون ورود به ماهیت، از ادامه دادرسی منصرف شد. ۳. حفظ حقوق خوانده: با توجه به اینکه استرداد دعوا پس از اولین جلسه نیازمند رضایت خوانده است، این امر از تضییع حقوق وی جلوگیری می‌کند. ۴. اثر عدم رضایت خوانده: در صورتی که خوانده به استرداد دعوا رضایت ندهد، دادگاه رسیدگی را ادامه داده و رای لازم را صادر می‌کند که این امر از فرار از دادرسی جلوگیری می‌کند.
شرایط پذیرش استرداد دعوا
۱. ارائه درخواست کتبی: خواهان باید درخواست استرداد دعوا را به صورت کتبی به دادگاه ارائه دهد. ۲. تایید خوانده پس از اولین جلسه: پس از نخستین جلسه، دادگاه تنها در صورت رضایت خوانده به استرداد دعوا ترتیب اثر می‌دهد. ۳. عدم صدور حکم قطعی: تا زمانی که دادگاه حکم قطعی صادر نکرده باشد، امکان استرداد دعوا وجود دارد.
نتیجه‌گیری
ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی یکی از مقررات کلیدی در فرایند دادرسی است که امکان استرداد دادخواست و استرداد دعوا را فراهم می‌کند. این ماده باعث ایجاد تعادل در حقوق طرفین شده و از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری می‌کند. درک صحیح این ماده به وکلا و اشخاص دخیل در دعاوی کمک می‌کند تا با آگاهی از حقوق خود، تصمیمات بهتری در روند دادرسی اتخاذ کنند.
سوالات متداول درباره ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی
۱. آیا بعد از صدور قرار ابطال دادخواست، امکان طرح مجدد آن وجود دارد؟ بله، استرداد دادخواست مانع از طرح مجدد آن نمی‌شود و خواهان می‌تواند مجدداً دادخواست را ارائه دهد.
۲. آیا استرداد دعوا بدون رضایت خوانده امکان‌پذیر است؟ خیر، پس از اولین جلسه دادرسی، استرداد دعوا تنها با رضایت خوانده ممکن است. این امر برای جلوگیری از سوءاستفاده احتمالی از حقوق خوانده در نظر گرفته شده است.
۳. چه تفاوتی بین قرار ابطال دادخواست و قرار رد دعوا وجود دارد؟ قرار ابطال دادخواست به معنای عدم رسیدگی به دادخواست است، اما قرار رد دعوا نشان‌دهنده مختومه شدن پرونده بدون ورود به ماهیت است.
۴. اگر خوانده بعد از اولین جلسه رضایت ندهد، چه اتفاقی می‌افتد؟ در صورت عدم رضایت خوانده، دادگاه به رسیدگی ادامه داده و حکم لازم را صادر می‌کند، مگر اینکه خواهان دلایل قانونی موجهی برای استرداد ارائه کند.
