معافیت مالیاتی گردشگری

گردشگری در دنیای امروز دیگر صرفاً یک تفریح یا امری برای استراحت نیست هر چند ممکن است این نقش گردشگری همچنان برای برخی پابرجا باشد اما اکنون یک صنعت مهم به حساب می‌آید و کشورها از طریق آن درآمدهای زیادی به دست می‌آورند. از طرفی دیگر مالیات نیز برای کشورها از منابع مهم درآمدی محسوب می‌شود. حال چون گردشگری به عنوان یک صنعت می‌تواند مشاغل زیادی ایجاد کند و منبع درآمد باشد، دولت‌ها برای تشویق شهروندان خود جهت ورود به شغل گردشگری و توسعه و گسترش این صنعت و همچنین کاهش تأثیر مقررات مالیاتی بر صنعت گردشگری اقدام به ایجاد برخی معافیت‌های مالیاتی در این زمینه کرده‌اند. در این مطلب سعی بر این است تا کلیاتی در مورد معافیت مالیاتی گردشگری عنوان کنیم تا در مطالب بعدی بیشتر و مفصل‌تر بدان بپردازیم.

قانون مالیات‌های مستقیم در رابطه با معافیت مالیاتی زیر نظر سازمان امور مالیاتی کشور ۱۴ ماده قانونی دارد و در این ۱۴ ماده افرادی که از پرداخت مالیات معاف شده‌اند ذکر شده است. طی یک سلسله مطالب معافیت تمام موارد را به صورت جزئی و مفصل مورد بررسی قرار خواهیم داد. در ادامه به بیان و ذکر این ۱۴ دسته می‌پردازیم.
1- معافیت مالیات بر حقوق کارگران و کارمندان
2- معافیت هزینه های درمان
3- معافیت مالیات جوایز علمی و پژوهشی
4- معافیت اختراع و اکتشاف
5- معافیت سپرده های بانکی
6- معافیت جهیزیه و مهریه
7- معافیت فعالیت های کشاورزی
8- معافیت حقوق افراد شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته
9- معافیت فعالیت های آموزشی
10- معافیت فعالیت بخش های تعاونی
11- معافیت بخش صادرات
12- معافیت صنایع دستی
13- معافیت فعالیت های تولیدی، معدنی و گردشگری
14- معافیت سود حاصل از تامین مالی پروژه ها
15- معافیت عبور ترانزیت کالاها
16- معافیت فعالیت اقتصادی در مناطق آزاد تجاری- صنعتی
17- معافیت‌ مالیات فعالیت‌های فرهنگی و هنری
البته برخی از این موارد گفته شده می‌توانند هم پوشانی داشته باشند و برای همین تعداد موارد از ۱۴ بیشتر شد. حال برای اولین مورد به بیان معافیت مالیاتی تأسیسات گردشگری می‌پردازیم.

با توجه به قانون مهمی که در سال ۱۳۹۴ با عنوان «آیین‌نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، درجه‌بندی و نرخ‌گذاری تأسیسات گردشگری و نظارت بر آنها مصوب ۱۳۹۴/۶/۴ هیئت وزیران» تصویب شد. در وهله‌ی اول لازم است که بدانیم منظور از تأسیسات گردشگری چیست. بر اساس بند ج ماده ۱ این قانون تأسیسات گردشگری عبارت‌اند از:
«۱ـ هتل، متل و مهمانپذیر.
۲ـ مراکز اقامتی خودپذیرایی شامل هتل آپارتمان‌ها، زائرسراها و مسافرخانه ها.
۳ـ اقامتگاه‌های بوم‌گردی و اقامتگاه‌های سنتی.
۴ـ مراکز تفریحی و سرگرمی گردشگری.
۵ ـ مجتمع‌ها، اردوگاه‌ها و محوطه‌های گردشگری.
۶ ـ مراکز گردشگری سلامت از قبیل مجتمع‌های سلامت تندرستی و آب‌درمانی و هتل بیمارستان.
۷ـ محیط‌ها و پارک‌های طبیعت‌گردی و گردشگری روستایی و عشایری.
۸ ـ مراکز گردشگری ساحلی و دریایی.
۹ـ واحدهای پذیرایی و انواع غذاخوری‌های منفرد بین‌راهی موجود.
۱۰ـ تأسیسات اقامتی و پذیراییِ واقع در مجتمع‌های خدمات رفاهی بین‌راهی.
۱۱ـ واحدهای پذیرایی واقع در پایانه (ترمینال) فرودگاه‌ها، پایانه‌های مسافربری زمینی برون‌شهری، دریایی و ریلی.
۱۲ـ واحدهای پذیرایی واقع در پایانه‌های مسافری مرزی کشور.
۱۳ـ سفره‌خانه های سنتی.
۱۴ـ مناطق نمونه گردشگری.
۱۵ـ دهکده‌های سلامت.
۱۶ـ دفاتر یا شرکت‌های خدمات مسافرتی و جهانگردی.»
حالا پرسشی که مطرح می‌شود این است که کدام یک از این تأسیسات از مالیات معاف هستند.

در سال ۹۴ ماده‎‌ی ۱۳۲ جدید، جایگزین ماده‌ی ۱۳۲ سابق شد و تغییرات نسبتاً زیادی در اشخاص مشمول معافیت ایجاد کرد. حکم ماده ۱۳۲ جدید از این قرار است که درآمدهای خدماتی هتل‌ها و مراکز اقامتی گردشگری اشخاص حقوقی غیردولتی که از تاریخ ۱۳۹۵/۱/۱ برای آن‌ها پروانه بهره‌برداری صادر شده است، از تاریخ شروع بهره‌برداری به مدت پنج سال و در مناطق کمتر توسعه ‌یافته به مدت ۱۰ سال، با نرخ صفر مشمول مالیات است. بنابراین این ماده، برای برخورداری از معافیت مالیاتی، چند شرط گذاشته است.
قید اولِ برخورداری از معافیت آن است که ماده بالا گفته است «هتل‌ها و مراکز اقامتی گردشگری» و نه همه تأسیسات گردشگری. این مراکز طبق «بند د ماده ۱ آیین‌نامه اجرایی تبصره ۲ ماده ۱۳۲ق.م.م مصوب ۱۳۹۴/۱۱/۲۱ هیئت وزیران» عبارت‌اند از: «هتل، متل، مهمانپذیر، هتل آپارتمان، زائرسراها و مسافرخانه ها، اقامتگاه‌‌های بوم‌‌گردی و اقامتگاه‌های سنتی، مجتمع‌ها و اردوگاه‌های گردشگری، هتل‌بیمارستان، تأسیسات اقامتی واقع در مجتمع‌های خدمات رفاهی بین‌‌راهی، دهکده‌های سلامت». بنابراین معافیت مزبور شامل صرفاً این تأسیساتی که ذکر شد می‌شود و نه همه تأسیسات گردشگری.

حال تکلیف سایر تأسیسات گردشگری چه می‌شود؟ «بند ر ماده ۱۳۲ جدید» می‌گوید کلیه تأسیسات ایرانگردی و جهانگردی که «قبل از ۱۳۹۵/۱/۱ مجوز خود را از سازمان مربوطه (سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری) دریافت نموده‌اند»، تا ۶ سال (سال ۱۴۰۰) از پنجاه درصدِ مالیات بر درآمد ابرازی معاف‌اند. نکته خیلی مهم در این قسمت آن است که این معافیت شامل درآمد ناشی از اعزام گردشگر به خارج نمی‌شود.
اما تأسیساتی که «بعد از تاریخ مذکور»، مجوز بهره‌برداری خود را دریافت نموده همانند سایر مشاغل با آنها برخورد می‌شود و از معافیت ۵۰ درصدی بهره‌ای نمی‌برند.

همچنین لازم به ذکر است که بر اساس «بند ز ماده ۱۳۲ جدید»: «صد درصدِ (۱۰۰%) درآمد ابرازیِ دفاترِ گردشگری و زیارتیِ دارای مجوز از مَراجعِ قانونیِ ذی‌ربط که از محلِ جذبِ گردشگران خارجی یا اعزام زائر به عربستان، عراق و سوریه تحصیل شده باشد، با نرخ صفر مالیاتی مشمول مالیات می‌باشد»؛ بنابراین دفاتر گردشگری و زیارتی مزبور اولاً از معافیت ۱۰۰ درصدی برخورداند و ثانیاً این معافیت به لحاظ زمانی نامحدود است. البته در صورتی که قانون بعداً دچار تغییر شود باید دید چه تصمیمی در این موارد گرفته می‌شود.

-اخذ پروانه بهره برداری تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی قبل از ۱۳۹۵/۱/۱
-ابراز درآمد حاصل از تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی (درآمدهای پنهان شده مشمول این معافیت نمی گردد).
-معافیت قابل تسری به درآمد حاصل از واگذاری تأسیسات مذکور نخواهد بود.
-درآمد حاصل از اعزام گردشگر به خارج از کشور، مشمول این معافیت نمی باشد.
-تسلیم اظهارنامه، دفاتر قانونی و اسناد و مدارک حسابداری در مواعد مقرر قانونی.
-نوع مالکیت تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی مذکور، از حیث شخصیت حقیقی یا حقوقی و همچنین خصوصی، تعاونی، دولتی و عمومی غیر دولتی تاثیری در اعمال معافیت ندارد.

در این مطلب سعی شد کلیات و خلاصه‌ای از معافیت‌های مالیاتی گردشگری برای اطلاع مخاطبان عزیز آورده و بیان شود. در مطالب بعدی سعی می‌شود مفصل‌تر به این موارد بپردازیم و شما را از جزئیات آگاه سازیم.