تفاوت‌های اجرای مهریه از طریق ثبت و دادگاه
مهریه یکی از حقوق مالی مهم و اساسی در عقد نکاح است که طبق قانون، در صورت وقوع طلاق یا بروز مشکلات دیگر در زندگی مشترک، باید پرداخت شود. در ایران، در صورت مطالبه مهریه توسط زن، دو روش اصلی برای اجرای آن وجود دارد: اجرای مهریه از طریق ثبت اسناد و اجرای مهریه از طریق دادگاه. در این مقاله، به‌طور دقیق و جامع به بررسی تفاوت‌های این دو روش، مراحل اجرایی، مزایا و معایب، شرایط لازم برای هرکدام، و تأثیرات آن‌ها در دنیای واقعی پرداخته خواهد شد.
فهرست مطالب
اجرای مهریه از طریق ثبت اسناد
اجرای مهریه از طریق ثبت اسناد، یکی از سریع ترین و مقرون به‌صرفه ترین روش‌ها برای دریافت مهریه است. در این روش ، زن می‌تواند بدون نیاز به طی مراحل طولانی و پیچیده قضائی، درخواست خود را در دفاتر ثبت اسناد مطرح کرده و فرآیند اجرای مهریه را آغاز کند.
مراحل اجرای مهریه از طریق ثبت اسناد
- ثبت درخواست در دفاتر ثبت اسناد:
- اولین گام، مراجعه به دفترخانه‌ای است که عقد نکاح در آن ثبت شده یا دفاتری که صلاحیت رسیدگی به موضوع را دارند. در اینجا، زن می‌تواند درخواست خود را برای اجرای مهریه به‌طور رسمی ثبت کند.
- در صورتی که عقد در دفترخانه‌ای ثبت نشده باشد، زن می‌تواند از طریق دیگر اسناد شناسایی‌کننده مانند عقدنامه‌های مکتوب در محاکم، درخواست خود را ثبت کند.
- ارسال پرونده به واحد اجرایی ثبت اسناد:
- پس از ثبت درخواست، پرونده به واحد اجرایی در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ارسال می‌شود. این واحد، مسئول اجرای تصمیمات دادگاه یا دستورات صادره از طرف دفاتر ثبت اسناد است.
- توقیف اموال و دارایی‌های مرد:
- پس از بررسی، در صورتی که شرایط قانونی فراهم باشد، ثبت اسناد می‌تواند دستور توقیف اموال مرد را صادر کند. اموال قابل توقیف معمولاً شامل اموالی است که به نام مرد ثبت شده باشد، از جمله املاک، خودروها، حساب‌های بانکی، و سایر دارایی‌ها.
- مزایده و فروش اموال:
- در صورت عدم پرداخت مهریه توسط مرد، اموال توقیف‌شده به مزایده گذاشته می‌شود و پس از فروش، مهریه زن پرداخت خواهد شد.
مطالعه بیشتر : نحوه گرفتن مهریه در طلاق توافقی
مزایا و معایب اجرای مهریه از طریق ثبت اسناد
- مزایا:
- سرعت و سادگی: یکی از بزرگ‌ترین مزایای این روش، سرعت بالا در اجرایی شدن درخواست است. فرایند معمولاً در چند مرحله ساده انجام می‌شود.
- کم‌هزینه‌تر: این روش به‌طور کلی هزینه کمتری نسبت به روش دادگاه دارد و زن می‌تواند بدون نیاز به پرداخت هزینه‌های سنگین دادرسی یا وکیل، حق خود را دریافت کند.
- عدم نیاز به قضاوت قضائی: در این روش، نیازی به حضور در دادگاه و قضاوت‌های پیچیده نیست و تمامی مراحل در سامانه‌های ثبت اسناد و املاک انجام می‌شود.
- معایب:
- محدودیت در توقیف اموال: یکی از مشکلات اصلی اجرای مهریه از طریق ثبت، محدودیت در نوع اموالی است که می‌توان توقیف کرد. در بسیاری از موارد، مرد ممکن است اموال خود را به نام شخص ثالثی ثبت کرده یا اموال خود را از دسترس خارج کند.
- نبود نظارت قضائی: در این روش، به دلیل نبود قاضی در فرآیند، ممکن است مسائل خاصی در خصوص وضعیت مالی طرفین و یا توانایی پرداخت مهریه به‌طور دقیق بررسی نشود.
- احتمال طولانی بودن فرآیند: در صورت پنهان‌کاری یا اعمال محدودیت‌های مختلف از سوی مرد، ممکن است اجرای مهریه با مشکل مواجه شده و به طول بیانجامد.
اجرای مهریه از طریق دادگاه
اجرای مهریه از طریق دادگاه، روشی است که در آن زن به محاکم قضائی مراجعه کرده و از دادگاه درخواست اجرای حکم مهریه را می‌کند. در این روش، دادگاه با توجه به دلایل و مدارک موجود، نسبت به صدور احکام اجرائی اقدام کرده و دستورات لازم را برای توقیف و فروش اموال مرد صادر می‌کند.
مراحل اجرای مهریه از طریق دادگاه
- ثبت دادخواست در دادگاه خانواده:
- زن باید با مراجعه به دادگاه خانواده، دادخواست اجرای مهریه را ثبت کند. این دادخواست ممکن است به همراه مدارک دیگری مانند عقدنامه، شواهد مربوط به ناتوانی مالی مرد، یا دلایل دیگر که زن برای مطالبه مهریه ارائه می‌دهد، ثبت شود.
- بررسی دادگاه:
- دادگاه به بررسی پرونده و مدارک زن می‌پردازد. در صورتی که دادگاه تشخیص دهد که زن حق دریافت مهریه خود را دارد، حکم اجرایی صادر می‌کند.
- توقیف اموال مرد:
- دادگاه می‌تواند دستور توقیف اموال مرد را صادر کند. این اموال می‌توانند شامل املاک، حساب‌های بانکی، خودروها و سایر دارایی‌ها باشند.
- ارسال حکم به واحد اجرائی:
- پس از صدور حکم، پرونده به واحد اجرایی دادگاه ارسال می‌شود و این واحد اقدامات لازم برای توقیف و فروش اموال را انجام می‌دهد.
- برگزاری مزایده:
- در صورتی که مرد از پرداخت مهریه خودداری کند، اموال توقیف‌شده به مزایده گذاشته می‌شود و حاصل فروش آن‌ها به زن پرداخت می‌شود.
مزایا و معایب اجرای مهریه از طریق دادگاه
- مزایا:
- امکان بررسی دقیق‌تر وضعیت مالی طرفین: در این روش، دادگاه می‌تواند به‌طور دقیق‌تری به بررسی وضعیت مالی طرفین پرداخته و در صورت لزوم، از کارشناسان مالی برای ارزیابی اموال مرد استفاده کند.
- امکان نظارت قضائی: دادگاه می‌تواند نظارت بیشتری بر فرایند اجرایی مهریه داشته باشد و در صورت بروز مشکلات، از ابزارهای قضائی مختلف مانند احکام حبس برای عدم پرداخت مهریه استفاده کند.
- امکان تطبیق مهریه: در صورتی که طرفین در خصوص مهریه دچار اختلاف باشند، دادگاه می‌تواند نظر خود را در مورد میزان مهریه اعلام کند.
- معایب:
- زمان‌بر بودن: فرایند قضائی معمولاً طولانی‌تر از اجرای مهریه از طریق ثبت اسناد است. این ممکن است باعث شود که زن مدت زیادی منتظر دریافت مهریه خود بماند.
- هزینه‌های بیشتر: دادگاه‌ها معمولاً هزینه‌های بیشتری برای دادرسی، کارشناس، و وکیل به همراه دارند.
- پیچیدگی مراحل قضائی: فرایند قضائی ممکن است پیچیده‌تر باشد و زن باید در مراحل مختلف دادگاه حاضر شود و پاسخ‌گوی درخواست‌های مختلف باشد.
مقایسه اجرای مهریه از طریق ثبت و دادگاه
مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت بسیار سریع‌تر از دادگاه خانواده انجام می‌شود، زیرا پس از درخواست زوجه، عملیات اجرایی بدون تعیین وقت آغاز خواهد شد. اما در دادگاه خانواده، این فرآیند مستلزم تعیین وقت دادرسی و صدور حکم قطعی است.
لازم به ذکر است که مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت تنها در صورتی ممکن است که زوج دارای اموالی باشد و زوجه بتواند آن‌ها را برای توقیف معرفی کند. در غیر این صورت، زوجه باید از طریق دادگاه خانواده اقدام نماید.
هزینه مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت بر عهده زوج است و نیازی به پرداخت هزینه از سوی زوجه ندارد. در مقابل، در دادگاه خانواده، زوجه باید هزینه دادرسی معادل سه و نیم درصد از مبلغ مهریه را پرداخت کند.
تفاوت مهم دیگر مربوط به قیمت سکه است. در اجرای ثبت، قیمت سکه در روز ثبت درخواست محاسبه می‌شود، در حالی که در دادگاه خانواده، قیمت سکه در روز اجرای حکم ملاک قرار می‌گیرد.
| ویژگی | اجرای مهریه از طریق ثبت اسناد | اجرای مهریه از طریق دادگاه |
|---|---|---|
| سرعت اجرا | سریع‌تر | زمان‌برتر |
| هزینه | بدون هزینه برای زوجه | ۳.۵٪ از مبلغ مهریه |
| شرط اصلی اجرا | داشتن اموال توسط زوج | نیاز به دادرسی |
| مبنای محاسبه قیمت سکه | روز ثبت درخواست | روز اجرای حکم |
| نظارت قضائی | بدون نظارت مستقیم | نظارت مستقیم دادگاه |
نتیجه گیری
اجرای مهریه از طریق ثبت اسناد و دادگاه دو روش متفاوت اما قانونی برای دریافت مهریه هستند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب بهترین روش به وضعیت خاص هر پرونده بستگی دارد. در هر حال، داشتن مشاوره حقوقی و آگاهی از قوانین و فرآیندهای مربوطه، می‌تواند کمک بزرگی در انتخاب بهترین مسیر برای دریافت مهریه باشد.
