ثبت شرکت در ایران چگونه است؟

در مطلب قبلی انواع شرکت و خصوصیات و ویژگی‌های آن‌ها را بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران توضیح دادیم و مختصراً گفتیم که هر کدام چه ماهیت و شرایطی دارند. حال در این مطلب قصد داریم که بگوییم ثبت شرکت در ایران و بر اساس قوانین آن چگونه است. این مطلب از این جهت مهم است که در مواردی نیاز به پرداخت هزینه‌های زیاد نیست و فرد خود می‌تواند آن‌ها را انجام دهد. این در حالی است که گاهی برخی از عدم اطلاع اشخاص سواستفاده کرده و اقدام به اخذ هزینه‌های زیاد می‌کنند. پس انتظار می‌رود با خواندن این مطلب دیگر مجبور نشوید هنگان ثبت شرکت خود هزینه‌های اضافی پرداخت کنید و همچنین بدانید که در هر مرحله چه کاری قرار است برایتان به انجام برسد و قراردادی که در این رابطه منعقد می‌کنید دقیق‌تر باشد. حال توضیح می‌دهیم که ثبت شرکت در ایران چگونه است؟

باید توجه باشید محلی که قصد دارید در آن شرکتتان را ثبت کنید بسیار مهم است چرا که با توجه به ماهیتی که آن منطقه دارد ممکن است قوانین متفاوتی حاکم باشد. یکی از مناطقی که قوانین ثبت شرکت در آن با سایر مناطق متفاوت است مناطق آزاد هستند. ثبت شرکت در این مناطق مزایا و معایب خود را دارد و این طبیعی است و با توجه به اهدافی که در برای تأسیس شرکت خود دارید می‌توانید ای مناطق را انتخاب کنید یا نکنید. مکان‌های که در ایران جزو مناطق آزاد محسوب می‌شوند از جمله می‌توان به اروند، چابهار، ماکو، قشم، انزلی و کیش اشاره داشت. مهم‌ترین مزیت ثبت شرکت در مناطق آزاد معافیت مالیاتی است که در مطالب بعدی به صورت جزئی و دقیق به توضیح آن خواهیم پرداخت. برای اینکه بتوانید در مناطق آزاد شرکتی را به ثبت برسانید حتماً لازم است که توجه باشید تمام فعالیت‌های تجاری و کاری شما حتماً بایستی در این منطقه به انجام برسد در غیر این صورت از شمول معافیت مالیاتی خارج می‌شوید. به طور کلی اگر قبل از ثبت شرکت در مناطق آزاد استعدادهای آن منطقه را به خوبی بررسی کنید و این موارد با اهداف شما سازگاری داشته باشد هم به نفع اقتصاد کشور خواهد بود و هم اینکه سبب می‌شود صاحبان فعالیت تجاری مجبور به تقبل برخی هزینه‌ها نباشند.

در این مطلب تنها به چگونگی ثبت شرکت‌هایی بر اساس قوانین ایران می‌پردازیم که در میان اشخاص رواج بیشتری دارد و بهتر می‌تواند امور آن‌ها را پیش ببرد. یکی از این شرکت‌ها شرکت سهامی خاص است.. پیش از هر چیزی باید گفت که همان طور که در مطالب قبلی گفتیم در شرکت‌های سهامی خاص تمام سرمایه آن توسط مؤسسین شرکت تأمین می‌شود پس لازم است که این سرمایه در ابتدای تأسیس شرکت کمتر از صد هزار تومان نباشد. یکی دیگر از نکات مهم تعداد اعضای این شرکت‌هاست و باید گفت که شرکت‌های سهامی خاص با تعداد کمتر از سه نفر قابل تأسیس نیستند و اعضای آن حداقل باید سه نفر باشند. از آنجا که ممکن از شرکا بعد از مدتی قصد ادامه همکاری نداشته باشند یا شرکت به اهداف خود دست یافته باشد مدت اعتبار شرکت‌های سهامی خاص محدود است اما این محدودیت مشکلی ایجاد نمی‌کند و می‌توان آن را تمدید کرد.

شرکت‌های سهامی خاص را می‌توان با اهداف گوناگونی تأسیس کرد و به طور کلی محدودیتی برای این امر جز در مواردی خاص وجود ندارد. موضوع فعالیت را در اساسنامه شرکت مشخص می‌کنند. این موضوع باید صریح و واضح و مشخص باشد برای همین باید از هر گونه به کار بردن عبارات کلی پرهیز کرد و عباراتی مانند «هر گونه فعالیت مجاز» برای تعیین موضوع فعالیت این شرکت‌ها قابل قبول نیست. همچنین موضوع فعالیت شرکت سهامی خاص باید بر اساس قوانین باشد و فعالیت‌های غیرقانونی قابل قبول نیست. مثلاً نمی‌توان شرکتی با موضوع فعالیت واردات مشروبات الکلی تأسیس کرد. همچنین قراردادهای شرکت نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و این موارد باید دقیق و شفاف باشند.

انتخاب نام برای شرکت‌های سهامی خاص از جهات گوناگون مهم است. اولین اهمیت در این است که چگونگی انتخاب نام می‌تواند به برندینگ شرکت کمک شایانی داشته باشد و اگر این نام مناسب انتخاب شود برند شدن شرکت را راحت‌تر می‌کند. این موضوع چنان اهمیتی دارد که امروزه کتاب‌ها و مقالات زیادی برای راهنمایی در این زمینه به نگارش درآمده‌اند. از طرفی محدودیت‌هایی قانونی بر سر راه انتخاب نام وجود دارد و هر نامی برای این شرکت‌ها قابل قبول نیست. مهم‌ترین نکته این است که در نام شرکت باید کلمه «خاص» قبل از ذکر نام شرکت و یا بعد از آن بلافاصله اضافه شود و این کلمه در کلیه نوشتجات شرکت و آگهی‌ها صریحا باید رعایت گردد مانند «شرکت سهامی خاص تهران».

با توجه به احتمال رد نام‌ انتخابی برای شرکت سهامی خاص توسط کارشناسان بهتر است که چند نام انتخاب کنید و سپس همراه با مدارک لازم که در مطالب بعدی گفته خواهد شد به مرجع ثبت شرکت‌ها ارسال نمایید. این لیست توسط کارشناسان مرجع مذکور بررسی می‌شود و در نهایت نظر خود را درباره آن اعلام خواهند کرد. ممکن است از میان نام‌های ارسال شده بیشتر از یک نام مورد کارشناسان قرار گیرد در چنین شرایطی مؤسسان شرکت می‌توانند از میان نام‌های تأیید شده یکی را انتخاب و به مرجع ثبت شرکت‌ها اعلام نمایند. دوباره لازم است تذکر دهیم که هر نامی انتخاب می‌کنید حتماً از نام بایستی از عبارت سهامی خاص استفاده کنید.

همان طور که پیش از نیز گفتیم بایستی سهام شرکت سهامی عام از طریق بورس به عموم مردم تعلق گیرد به هیمن خاطر برای ثبت شرکت سهامی عام نیاز به مجوز از بورس و بانک مرکزی است. این نوع شرکت‌ها برای صنایع بزرگ و کارخانجات مناسب است و حداقل سرمایه لازم برای ثبت این گونه شرکت‌ها پانصد هزار تومان است. به طور کلی می‌توان گفت برای ثبت شرکت سهامی عام بایستی حداقل پنج نفر از اعضای مؤسس آن قسمتی از سرمایه را با فروش سهام به عموم مردم تأمین نمایند. البته لازم به ذکر است که این اشخاص ابتدا بایستی بیست درصد از سرمایه خود را تعهد کنند و حداقل سی و پنج درصد مبلغی را که تعهد کرده‌اند به حسابی که به نام شرکت است واریز نمایند. سهام این گونه شرکت‌ها پس از ثبت در بورس قابل خرید و فروش است و عموم می‌توانند آن را خریداری کنند.

در مطالب قبلی نکات شرکت با مسئولیت محدود را شرح دادیم و آن را تعریف کردیم. حال در این مطلب قصد داریم تا چگونگی ثبت شرکت با مسئولیت محدود را توضیح دهیم. این شرکت با جمع دو یا چند قابل ثبت است و از نظر فعالیت محدودیتی ندارند و هر فعالیتی در قالب شرکت با مسئولیت محدود قابل تأسیس است. حداقل سرمایه لازم برای بت شرکت با مسئولیت محدود صد هزار تومان است. دراین شرکت‌ها کل سرمایه شرکت در اختیار مدیرعامل آن قرار می‌گیرد و مدیرعامل در سندی قابل استناد به دریافت این سرمایه از جانب مؤسسان شرکت اقرار خواهد کرد و لازم به ذکر است برای انجام این کار نیازی به مدارک بانکی و مراجعه به آن نیست. علاوه بر مدیرعامل، شرکت می‌تواند مدیرانی دیگر نیز داشته باشد. این مدیران در صورتی که در اساسنامه شرکت ذکر نشده باشد می‌توانند به صورت نامحدود در سمت خود باقی بمانند و در صورتی که در اساسنامه مدت زمان مشخصی معین شده باشد تصدی سمت مدیریت بر اساس همان زمان خواهد بود و پس از انقضا اعتباری نخواهد داشت. البته که مدیر حتماً لازم نیست که از میان شرکای شرکت انتخاب شود بلکه شرکا می‌توانند در صورتی که خود زمان کافی در اختیار نداشته باشند شخصی غیر از شرکا را به سمت مدیریت انتخاب کنند. حق رأی در شرکت با مسئولیت محدود بر اساس سرمایه‌ای خواهد بود که شخص در شرکت دارد. همچنین مجمع عمومی در این شرکت‌ها از جانب هیئت نظارت همان شرکت انتخاب می‌شود و این در صورتی است که تعداد شرکا از دوازده نفر بیشتر باشد.

شرکت‌های تضامنی با نام اعضا قابلیت ثبت و تأسیس دارند. به این معنی که برای انتخاب نام هنگام ثبت شرکت تضامنی از نام اعضای مؤسس آن استفاده کرد. این شرکت‌ها با حداقل دو نفر قابل ثبت و مناسب صرافی‌ها هستند. حتماً در برخی موارد مشاهده کرده‌اید که برخی از صرافی‌ها به نام عضو یا اعضای مؤسس آن است. حداقل سرمایه لازم برای ثبت شرکت تضامنی صد هزار تومان است. این شرکت‌ها زمانی ثبت می‌شوند که دو نفر بخواهند فعالیت تجاری خود را ذیل نامی مشترک پیش ببرند. لازم به ذکر است که مدیر این شرکت‌ها باید یکی از اعضای مؤسس یا شخصی خارج از مجموعه باشد. نکته بسیار مهمی که در زمان ثبت چنین شرکتی باید به یاد داشت این است که مسئولیت پرداخت بدهی و قروض شرکت تضامنی با تمام شرکا است و شخص مؤسس و عضو شرکت نمی‌تواند چون بدهی از میزان سهم او بیشتر است از زیر بار پرداخت بدهی فرار کند. در کل این شرکت‌ها برای فعالیت‌های تجار میان اعضای خانواده مناسب است چرا که اعتماد و اعتبار اشخاص در آن‌ها بسیار مهم است و همچنین هنگام انتخاب نام در زمان ثبت شرکت تضامنی باید حتماً توجه داشت که نام شرکت باید اسامی تمام شرکا یا یکی از شرکا و کلماتی مانند برادران یا و شرکا در بر داشته باشد. مانند شرکت تضامنی احمدی و برادران یا شرکت تضامنی احمدی و شرکا.

برای ثبت شرکت نسبی هم به حداقل دو نفر نیاز است. این شرکت‌ها مانند شرکت‌های تضامنی باید نامی خاص داشته باشند و آوردن نام حداقل یکی از اعضا و عباراتی مانند «و برادران» یا «و شرکا» ضروری و لازم است. در شرکت نسبی مسئولیت هر یک از اعضا در برابر اقدامات شرکت به اندازه سرمایه و آورده‌ای است که برای سرمایه شرکت متقبل شده‌اند. لازم به ذکر است با ثبت شرکت نسبی می‌توان همزمان از امتیازات و مزایای شرکت با مسئولیت محدود و شرکت تضامنی بهره‌مند شد و این گونه می‌توان نظر و رضایت مشتری را بیشتر جلب کرد چرا که هر عضو به اندازه سرمایه‌ای که آورده مسئول است. همان طور که در ابتدا نیز گفته شد دو شریک می‌توانند اقدام به ثبت شرکت نسبی نمایند و مدیر شرکت را نیز می‌توانند از میان خود یا از اشخاص خارج از شرکای شرکت انتخاب کنند.

برای ثبت شرکت مختلط سهامی حداقل سه نفر نیاز است که حداقل یکی از این اعضا باید مدیر شرکت باشد. با ثبت شرکت مختلط سهامی می‌توام همزمان از مزایا و امتیازات شرکت‌های سهامی و تضامنی بهره‌مند شد. حداقل سرمایه لازم برای ثبت شرکت مختلط سهامی صد هزار تومان است. نکته مهمی که هنگام ثبت این شرکت‌ها باید در نظر داشت این است که دو نوع شریک خواهیم داشت یکی شرکای سهامی و دیگری شرکای ضامن. تفاوت این دو نوع شریک در این است که شرکای سهامی به اندازه مساوی سرمایه‌گذاری کرده و به اندازه سرمایه و آورده‌شان مسئول هستند و حق انتخاب بازرسان با ایشان است اما شرکای ضامن آورده و سرمایه‌شان به شکل سهم درنیامده و مسئول و ضامن تمام ضررهای احتمالی در آینده هستند. همچنین حق انتخاب مدیران شرکت با شرکای ضامن است.

برای ثبت شرکت مختلط غیر سهامی به حداقل دو نفر نیاز است. با ثبت شرکت مختلط غیر سهامی می‌توان همزمان از امتیازات و مزایای شرکت‌های مسئولیت محدود و شرکت تضامنی بهره‌مند شد. همچنین حداقل سرمایه لازم برای ثبت این شرکت‌ها صد هزار تومان است. در شرکت مختلط غیر سهامی دو نوع شریک داریم. دسته اول چند شریک با مسئولیت محدود هستند که میزان مسئولیت آن‌ها به اندازه سهم و آورده‌شان است. این دسته از شرکا حق نظارت بر عملکرد مدیران شرکت در اختیارشان است. دسته دوم چند شریک ضامن هستند که سهامشان منتشر نمی‌شود و مسئولیت تمام بدهی‌های احتمالی شرکت و همچنین مسئولیت تمام دارایی‌هایی شرکت با ایشان است. همچنین انتخاب مدیران شرکت از جانب این دسته از شرکا صورت می‌گیرد. این شرکت‌ها برای فعالیت‌های کارآفرینی منتسب هستند.

ثبت شرکت تعاونی تولید و مصرف با حداقل هفت نفر امکان‌پذیر است. این نوع شرکت‌ها برای ثبت اتحادیه‌های روستایی و کشاورزی و صنفی مناسب است و حداقل ده میلیون تومان سرمایه برای ثبت نیاز دارد. نکات مهم در هنگام ثبت شرکت تعاونی تولید و مصرف عبارت است از اینکه از هفت نفر، پنج نفر باید عضو باشند و دو بازرس باشند و حتماً لازم است که دو سوم اعضا در صنف مشخص شده برای شرکت مشغول به فعالیت باشند. یعنی اگر شرکت تعاونی تولید و مصرف برای صنف فرهنگیان است حداقل دو سوم اعضا باید فرهنگی باشند. همچنین در این شرکت‌ها هر چند تمام اعضا ممکن است سرمایه یکسانی نداشته باشند و آورده‌شان به یک اندازه نباشد اما ارزش رأی آن‌ها در هنگام تصمیم‌گیری برابر است.

در این مطلب سعی شد تا اطلاعاتی اولیه و اساسی در مورد ثبت شرکت‌ها بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران توضیح داده شود. اینکه برای ثبت هر کدام از این شرکت‌ها چه مراحل و مدارکی لازم است در مطالب بعدی و به صورت کامل و جزئی آورده می‌شود. البته با توجه به ظرافت‌هایی که ثبت شرکت‌ها دارند و قوانین متفاوتی که بر آن‌ها حاکم است حتماً توصیه می‌شود که از دانش و تخصص وکیل ثبت شرکت بهره‌مند شوید.