چک به عنوان یکی از ابزارهای مهم مالی در دادوستدهای تجاری و شخصی شناخته می‌شود. با این حال، یکی از بزرگترین مشکلات دارندگان چک، عدم وصول چک در موعد مقرر است که می‌تواند مشکلات مالی و قانونی بسیاری را به همراه داشته باشد. یکی از این مشکلات، خسارت تأخیر تأدیه است که در این مقاله به طور کامل توضیح داده خواهد شد. در این مقاله به بررسی مبانی قانونی خسارت تأخیر تأدیه چک و چگونگی محاسبه و مطالبه آن خواهیم پرداخت و به سوالات رایج در این خصوص پاسخ خواهیم داد.
طبق ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، زمانی که مدیون (صادرکننده چک) در موعد معین پرداخت وجه چک را انجام ندهد، دارنده چک می‌تواند از طریق دادگاه و بر اساس نرخ تورم اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی خسارت تأخیر تأدیه را مطالبه کند. این ماده قانونی به جهت محافظت از حق دارندگان چک در برابر کاهش ارزش پول و افزایش تورم ایجاد شده است. همچنین، در رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور که در سال‌های اخیر صادر شد، تاکید شد که حتی در صورت عدم توافق کتبی میان طرفین، دارنده چک حق دارد خسارت تأخیر تأدیه را مطالبه کند. این رأی، باعث شد تا مطالبه خسارت تأخیر تأدیه به یکی از حقوق مسلم دارندگان چک تبدیل شود.
مطالعه بیشتر : مجازات چک برگشتی قانون جدید شامل چه مواردی است ؟
محاسبه خسارت تأخیر تأدیه چک، با توجه به تورم و افزایش قیمت‌ها در طول زمان صورت می‌گیرد. این محاسبه به صورت درصدی از مبلغ چک و با استفاده از شاخص تورم بانک مرکزی انجام می‌شود. در واقع، هرچقدر مدت زمان تأخیر بیشتر باشد، میزان خسارت تأخیر تأدیه نیز افزایش خواهد یافت.
برای محاسبه دقیق خسارت تأخیر تأدیه، از فرمول زیر استفاده می‌شود:
مبلغ چک × (شاخص تورم سال پرداخت ÷ شاخص تورم سال سررسید)
به عنوان مثال، اگر مبلغ چک ۵۰ میلیون تومان باشد و شاخص تورم در سال سررسید ۱۵۰ و در سال پرداخت ۴۰۰ باشد، میزان خسارت تأخیر تأدیه به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:
۵۰,۰۰۰,000 × (۴۰۰ ÷ ۱۵۰) = ۱۳۳,۳۳۳,۳۳۳ تومان
این بدان معناست که دارنده چک می‌تواند علاوه بر مبلغ اصلی چک، مبلغ خسارت تأخیر تأدیه نیز دریافت کند.
برای مطالبه خسارت تأخیر تأدیه، دارنده چک می‌تواند از روش‌های مختلف قانونی استفاده کند:
برای رفع سوء اثر چک برگشتی صیادی ، می‌توانید با پرداخت مبلغ چک و ارائه رسید تسویه به بانک، اقدام به پاک‌سازی سابقه منفی نمایید.
صادرکننده چک ممکن است دلایل مختلفی برای دفاع در برابر مطالبه خسارت تأخیر تأدیه داشته باشد. از جمله این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
در بسیاری از پرونده‌ها، قضات با توجه به قانون صدور چک و رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور، خسارت تأخیر تأدیه را حتی در صورت تأخیر طولانی‌مدت (مثلاً پنج سال یا بیشتر) به نفع دارنده چک صادر کرده‌اند. برخی از این آرای مهم عبارتند از:
برای جلوگیری از مشکلات ناشی از چک برگشتی و خسارت تأخیر تأدیه، توصیه می‌شود که:
خسارت تأخیر تأدیه چک ابزاری است قانونی که به دارندگان چک اجازه می‌دهد تا از کاهش ارزش پول به دلیل تأخیر در پرداخت جلوگیری کنند. مطالبه این خسارت حتی پس از پنج سال از سررسید چک قابل انجام است. برای دریافت خسارت تأخیر تأدیه، دارنده چک باید از روش‌های قانونی مثل مراجعه به دادگاه یا اجرای ثبت استفاده کند. در نهایت، آگاهی از قوانین و اقدام به موقع می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرده و حقوق فردی را تضمین کند.
تیم تحریریه
دیدگاه شما برای ما ارزشمند است