یکی از مشکلات رایج در دعاوی حقوقی، الزام افراد به پرداخت مبالغی است که ممکن است خارج از توان مالی آنها باشد. در این شرایط، قانونگذار برای جلوگیری از تضییع حقوق افراد، امکان ارائه دادخواست اعسار را پیشبینی کرده است. در این مقاله، به بررسی مفهوم اعسار، شرایط و مدارک لازم، مراحل ارائه دادخواست و نکات کلیدی در تنظیم آن میپردازیم.
فهرست مطالب
اعسار از پرداخت محکوم به چیست؟
اعسار به معنای ناتوانی مالی فرد در پرداخت یکجای دیون خود است. طبق ماده ۵۰۴ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی، شخصی که به پرداخت وجهی محکوم شده ولی توان مالی پرداخت آن را ندارد، میتواند با ارائه دادخواست اعسار، از دادگاه تقاضای تقسیط یا معافیت موقت از پرداخت کند.
شرایط ارائه دادخواست اعسار
برای اثبات اعسار، شخص باید شرایط زیر را دارا باشد:
- عدم توانایی پرداخت یکجای محکوم به
- نبود دارایی منقول و غیرمنقول قابل توقیف
- اثبات وضعیت مالی نامناسب با ارائه مدارک معتبر
مدارک مورد نیاز برای دادخواست اعسار
برای ارائه دادخواست اعسار، ارائه مدارک زیر ضروری است:
- استشهادیه شهود: حداقل دو شاهد که وضعیت مالی نامناسب فرد را تایید کنند.
- گواهی عدم دارایی: مدارکی که نشاندهنده عدم مالکیت فرد بر اموال منقول و غیرمنقول باشد.
- پرینت گردش حساب بانکی: ارائه گزارش مالی از بانک برای بررسی توانایی مالی فرد.
- مدارک درآمد و هزینههای زندگی: شامل فیش حقوقی، اجارهنامه، قبوض خدماتی و سایر مدارک نشاندهنده سطح زندگی و درآمد.
مراحل ارائه دادخواست اعسار
- تنظیم دادخواست رسمی مطابق با قوانین آیین دادرسی مدنی
- ضمیمه کردن مدارک مالی و استشهادیه شهود
- ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی و پرداخت هزینههای دادرسی
- بررسی پرونده توسط دادگاه و تعیین وقت رسیدگی
- احضار شهود و بررسی مدارک مالی ارائه شده
- صدور حکم اعسار و تعیین نحوه پرداخت (یکجا یا تقسیط)
نکات کلیدی در ارائه دادخواست اعسار
- تنظیم دادخواست باید دقیق و مستند باشد تا احتمال رد آن توسط دادگاه کاهش یابد.
- ارائه مدارک مالی دقیق و معتبر بسیار حائز اهمیت است.
- شاهدان معرفیشده باید افراد معتبر و آگاه از وضعیت مالی فرد باشند.
- در صورت عدم پذیرش اعسار، امکان تجدیدنظرخواهی از رای صادره وجود دارد.
نمونه دادخواست اعسار از پرداخت محکومبه
مشخصات طرفین:
نام و نام خانوادگی خواهان: [نام خواهان]
نام و نام خانوادگی خوانده: [نام خوانده]
شماره پرونده: [شماره پرونده]
شماره دادنامه: [شماره دادنامه]
شعبه صادرکننده رأی: [نام شعبه]
موضوع دادخواست:
اعسار از پرداخت محکومبه
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی [نام شهر]
با سلام و احترام،
اینجانب [نام خواهان]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [شماره ملی]، مقیم [آدرس دقیق]، به استحضار میرساند که مطابق دادنامه شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه محترم [نام شهر]، به پرداخت مبلغ [میزان محکومبه] ریال در حق خوانده محترم محکوم گردیدهام.
با این حال، نظر به وضعیت مالی نامناسب، عدم توانایی در پرداخت یکجای محکومبه و نبود اموال منقول و غیرمنقول قابل توقیف، اینجانب در شرایط اعسار قرار دارم و قادر به پرداخت مبلغ مذکور به صورت یکجا نمیباشم. به همین جهت، مستند به ماده ۵۰۴ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی، تقاضای صدور حکم اعسار از پرداخت محکومبه و تقسیط مبلغ محکومیت را دارم.
دلایل و مستندات:
- استشهادیه شهود مبنی بر عدم تمکن مالی
- گواهی عدم دارایی از مراجع ذیصلاح (در صورت وجود)
- پرینت گردش حساب بانکی
- فیش حقوقی یا مدارک نشاندهنده سطح درآمد و هزینههای زندگی
- سایر مدارک مرتبط جهت اثبات اعسار
خواسته:
- صدور حکم اعسار از پرداخت محکومبه
- تقسیط مبلغ محکومبه به میزان متناسب با شرایط مالی اینجانب
نتیجهگیری: با توجه به شرایط مالی و عدم توانایی اینجانب در پرداخت یکجای محکومبه، مستدعی است دستور بررسی و پذیرش اعسار اینجانب صادر گردد. در صورت لزوم، اینجانب آمادگی دارم تا در جلسه دادرسی ادله خود را ارائه نمایم.
با تجدید احترام،
[نام و نام خانوادگی]
[امضا]
[تاریخ]
جمع بندی
دادخواست اعسار یکی از ابزارهای قانونی مهم برای افرادی است که در شرایط مالی دشوار قرار دارند و امکان پرداخت یکجای محکومبه را ندارند. ارائه مدارک مستدل و استناد به قوانین مرتبط میتواند شانس پذیرش این درخواست را افزایش دهد. آشنایی با نحوه تنظیم دادخواست و رعایت نکات ذکرشده در این مقاله میتواند به افراد در دفاع از حقوق خود کمک کند