موضوع قرارداد کارآموزی و کارورزی در سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین مباحث حقوق کار تبدیل شده است. بسیاری از شرکت‌ها به‌دنبال تربیت نیروهای تازه‌کار هستند و از سوی دیگر، دانشجویان و فارغ‌التحصیلان به‌دنبال کسب تجربه و ورود به بازار کار. اما ابهام اصلی اینجاست: آیا کارآموزان و کارورزان مشمول قانون کار هستند؟ حقوق آن‌ها چگونه محاسبه می‌شود؟ آیا بیمه دارند؟
پیش از بررسی قوانین، لازم است تفاوت این دو عنوان را بدانیم. اگرچه بسیاری از افراد این دو را یکسان تصور می‌کنند، اما ماهیت قانونی و کاربردی آن‌ها متفاوت است.
کارآموزی دوره‌ای است که فرد برای یادگیری یک مهارت تخصصی وارد یک محیط کاری یا آموزشی می‌شود. این دوره معمولاً با هدف افزایش توانایی‌های عملی برگزار می‌شود و ممکن است همراه با پرداخت حقوق باشد یا نباشد.
معطوف به یادگیری
می‌تواند همراه با حقوق یا بدون حقوق باشد
دارای مدت زمان مشخص
در برخی موارد مشمول بیمه مهارت‌آموزی
کارورزی دوره‌ای است که بیشتر برای آشنایی با فضای واقعی کار و کسب تجربه عملی در سازمان‌ها انجام می‌شود. معمولاً فارغ‌التحصیلان دانشگاهی یا دانشجویان ترم آخر وارد دوره کارورزی می‌شوند.
بیشتر جنبه تجربه عملی دارد
در برخی طرح‌ها توسط دولت حمایت می‌شود
حقوق معمولا کمتر از کارکنان رسمی است
در برخی طرح‌های دولتی شامل بیمه مسئولیت است نه بیمه تأمین اجتماعی
پیشنهاد دوسایت: بازنشستگی و از کار افتادگی در قانون تأمین اجتماعی چیست؟
پاسخ این سؤال ساده نیست، اما می‌توان آن را به‌صورت دقیق بررسی کرد.
در صورتی که:
کارآموز ساعات مشخص کار کند
وظیفه مشخص و خروجی قابل اندازه‌گیری داشته باشد
حقوق یا مزایای مشخص دریافت کند
در این حالت، او مشمول قانون کار است و کارفرما موظف به رعایت تمامی قوانین از جمله بیمه، حداقل حقوق و مزایا خواهد بود.
اگر دوره فقط آموزشی باشد و کارآموز وظیفه کاری نداشته باشد، طبق قانون کار محسوب نمی‌شود.
در این حالت:
پرداخت حقوق الزامی نیست
بیمه تأمین اجتماعی الزامی نیست
طبق ماده‌های مربوط به کارآموزی در قانون کار، اگر کارآموز در محیط کارگاه کارآموزی کند، باید قرارداد کارآموزی تنظیم شود. در این حالت:
بیمه مهارت‌آموزی الزامی است
ضمانت‌های حقوقی مشخص وجود دارد
در طرح‌هایی که وزارت کار برگزار می‌کند:
کارورز مشمول قانون کار نمی‌شود
پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی الزامی نیست
تنها بیمه مسئولیت توسط دولت پرداخت می‌شود
اگر فرد کار مشخصی انجام دهد و در مقابل آن حقوق ثابت دریافت کند:
این رابطه، رابطه کارگری و کارفرمایی محسوب می‌شود
پس مشمول قانون کار است
بیمه تأمین اجتماعی باید پرداخت شود
پیشنهاد دوسایت: راهنمای کامل تفاوت قرارداد پیمانکاری و استخدامی
کارآموزی و کارورزی باید دارای زمان شروع و پایان باشد.
باید دقیقاً مشخص شود فرد صرفاً یاد می‌گیرد یا مسئولیت انجام کار مشخص دارد.
در قرارداد باید درج شود که حقوق پرداخت می‌شود یا نه.
باید نوع بیمه مشخص باشد:
بیمه مهارت‌آموزی
بیمه مسئولیت
بیمه تأمین اجتماعی
کارفرما و کارآموز باید دقیقاً بدانند چه وظایفی بر عهده دارند.
متأسفانه برخی شرکت‌ها از عنوان کارآموزی استفاده می‌کنند تا:
حداقل حقوق ندهند
بیمه پرداخت نکنند
مسئولیت حقوقی بر عهده نگیرند
اما طبق قانون:
اگر فرد کار انجام دهد و خروجی تولید کند، حتی اگر عنوان او کارآموز یا کارورز باشد، کارگر محسوب می‌شود و کارفرما باید:
بیمه پرداخت کند
حداقل حقوق بدهد
مزایا را پرداخت کند
بنابراین عنوان شغلی، توجیهی برای دور زدن قانون نیست.
تربیت نیروی متخصص
کاهش هزینه‌های اولیه
شناسایی استعدادهای جدید
ایجاد مسیر ارتقای شغلی
کسب تجربه واقعی
آمادگی برای ورود به بازار کار
امکان استخدام دائمی
پرکردن خلا مهارتی
عدم پرداخت حقوق
عدم بیمه
استفاده بیش از حد از نیروی کارآموزی بدون استخدام
در برخی سازمان‌ها وظایف کارآموز مشخص نیست و باعث سردرگمی می‌شود.
کارآموزان معمولاً نمی‌دانند چه حقوقی دارند و چه چیزهایی را باید مطالبه کنند.
اگر کار عملی انجام دهد، بله. اما اگر دوره صرفاً آموزشی باشد، الزامی نیست.
اگر تولید ارزش یا خروجی داشته باشد، بله. در غیر اینصورت پرداخت حقوق توافقی است.
خیر، باید قرارداد مشخص داشته باشد.
فقط وقتی بیمه تأمین اجتماعی پرداخت شود.
خیر، تنها بیمه مسئولیت دارد.
اگر رابطه کاری اثبات شود، بله.
در کارورزی توافقی، بله. در طرح‌های دولتی معمولاً خیر.
بله، اما طبق مفاد قرارداد.
خیر، مگر اینکه در قرارداد درج شده باشد.
خیر، اما در برخی طرح‌های دولتی محدودیت وجود دارد.
تیم تحریریه
دیدگاه شما برای ما ارزشمند است
