در صورت فوت زن تکلیف مهریه چیست ؟
مهریه یکی از حقوق مالی زن در ازدواج است که به محض جاری شدن عقد نکاح، زن مالک آن می‌شود. اما پرسش مهمی که مطرح می‌شود این است که در صورت فوت زن، وضعیت مهریه چگونه خواهد بود؟ آیا این حق از بین می‌رود یا همچنان قابل مطالبه است؟ این مقاله به بررسی دقیق قوانین و رویه‌های قضایی مرتبط با این موضوع می‌پردازد.
فهرست مطالب
مالکیت مهریه و تأثیر آن در صورت فوت زن
مطابق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی ایران، زن از لحظه عقد نکاح مالک مهریه می‌شود. این مالکیت به عنوان یک حق قطعی مالی به شمار می‌آید و حتی با فوت زن نیز از بین نمی‌رود. در واقع، مهریه به عنوان یک بدهی برعهده شوهر باقی می‌ماند و در صورت مطالبه، باید پرداخت شود.
اگر زن قبل از دریافت مهریه فوت کند، این حق به ورثه او منتقل می‌شود و آنان می‌توانند مهریه را از شوهر یا ورثه او (در صورت فوت شوهر) مطالبه کنند.
بیشتر بخوانید : مهریه زن بعد از فوت شوهر از پدر شوهر را چگونه بگیریم ؟
وضعیت مهریه در صورت فوت زن و زنده بودن شوهر
اگر زن فوت کند و شوهر هنوز زنده باشد، وضعیت مهریه به یکی از شکل‌های زیر خواهد بود:
- اگر مهریه قبلاً پرداخت شده باشد: این مبلغ جزء اموال زن محسوب می‌شود و میان ورثه او تقسیم خواهد شد.
- اگر مهریه پرداخت نشده باشد: این دین همچنان بر عهده شوهر است و ورثه زن می‌توانند آن را مطالبه کنند.
- اگر مهریه عندالمطالبه باشد: شوهر موظف است مهریه را به محض درخواست ورثه زن پرداخت کند.
- اگر مهریه عندالاستطاعه باشد: ورثه زن باید استطاعت مالی شوهر را برای پرداخت مهریه اثبات کنند.
وضعیت مهریه در صورت فوت زن و شوهر
در صورتی که زن و شوهر هر دو فوت کرده باشند، مهریه همچنان به عنوان یک بدهی باقی می‌ماند و تکلیف آن به شرح زیر است:
- اگر مهریه قبلاً پرداخت شده باشد: این مبلغ جزء دارایی زن محسوب می‌شود و میان ورثه او تقسیم خواهد شد.
- اگر مهریه پرداخت نشده باشد: این دین از ترکه شوهر متوفی پرداخت خواهد شد، پیش از آنکه اموال بین ورثه او تقسیم شود.
- اگر اموال شوهر برای پرداخت مهریه کافی نباشد: مهریه در کنار سایر دیون، از دارایی‌های به جا مانده او پرداخت می‌شود.
حقوق ورثه زن در دریافت مهریه
پس از فوت زن، مهریه او همچنان قابل مطالبه است و ورثه او شامل فرزندان، پدر، مادر و سایر وارثان می‌توانند نسبت به دریافت آن اقدام کنند.
ورثه زن می‌توانند:
- از شوهر درخواست رسمی برای پرداخت مهریه داشته باشند.
- در صورت فوت شوهر، مهریه را از اموال او مطالبه کنند.
- از طریق دادگاه خانواده یا اداره ثبت اسناد نسبت به دریافت مهریه اقدام کنند.
- در صورت عدم همکاری شوهر، تقاضای توقیف اموال او را بدهند.
آیا ورثه زن می‌توانند مهریه را ببخشند؟
بله، ورثه زن اختیار دارند که:
- کل مهریه را ببخشند.
- سهم خود را به سایر ورثه یا به شوهر واگذار کنند.
- درخواست دریافت بخشی از مهریه را داشته باشند.
اگر مهریه در قالب ملک، سکه یا دارایی‌های دیگر تعیین شده باشد، ورثه می‌توانند درباره نحوه تقسیم آن توافق کنند یا از طریق دادگاه درخواست فروش و تقسیم وجه نقدی آن را داشته باشند.
تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه پس از فوت زن
در حقوق ایران، دو نوع مهریه وجود دارد که در صورت فوت زن وضعیت مطالبه آن‌ها متفاوت خواهد بود:
- مهریه عندالمطالبه: ورثه زن می‌توانند بلافاصله آن را از شوهر یا ورثه او مطالبه کنند و شوهر موظف به پرداخت آن است.
- مهریه عندالاستطاعه: ورثه زن باید استطاعت مالی شوهر را اثبات کنند تا امکان پرداخت مهریه فراهم شود.
اگر شوهر فوت کرده باشد، این موضوع از طریق بررسی دارایی‌های او و استعلام اموال از بانک‌ها و ادارات ثبتی انجام می‌شود.
روش های قانونی مطالبه مهریه توسط ورثه زن
ورثه زن می‌توانند از طریق روش‌های زیر برای دریافت مهریه اقدام کنند:
۱. اقدام از طریق اجرای ثبت
اگر مهریه در سند ازدواج رسمی ثبت شده باشد، ورثه می‌توانند از طریق اداره ثبت اسناد درخواست اجرای آن را بدهند.
۲. طرح دعوی در دادگاه خانواده
در صورتی که شوهر از پرداخت مهریه امتناع کند، ورثه زن می‌توانند دادخواست دریافت مهریه را در دادگاه خانواده ثبت کنند.
۳. توقیف اموال شوهر (یا ورثه او در صورت فوت)
اگر شوهر از پرداخت مهریه خودداری کند، ورثه زن می‌توانند با درخواست توقیف اموال او، از حساب‌های بانکی، ملک یا سایر دارایی‌های وی برای دریافت مهریه اقدام کنند.
مطالعه بیشتر : مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت چگونه است ؟
جمع‌بندی
- مهریه پس از فوت زن همچنان پابرجاست و ورثه او حق مطالبه آن را دارند.
- در صورت فوت شوهر، مهریه زن از اموال او قبل از تقسیم ارث پرداخت می‌شود.
- ورثه زن می‌توانند از طریق دادگاه یا اداره ثبت، برای دریافت مهریه اقدام کنند.
- اگر شوهر زنده باشد، موظف به پرداخت مهریه است؛ در صورت فوت شوهر، این دین از دارایی‌های او تسویه می‌شود.
نتیجه‌گیری:
مهریه، حتی پس از فوت زن، یک حق قطعی مالی است که از بین نمی‌رود و در صورتی که پرداخت نشده باشد، ورثه می‌توانند نسبت به دریافت آن اقدام کنند. دادگاه خانواده نیز در صورت بروز اختلاف، مسئول رسیدگی به این موضوع خواهد بود.
