نحوه محاسبه مالیات بر ارث مغازه
پس از فوت یک فرد، تمامی دارایی‌های او از جمله املاک، مغازه، سرقفلی، حساب‌های بانکی و سایر دارایی‌ها، به وراث قانونی منتقل می‌شود. اما قبل از آن، دولت بخشی از این دارایی را به‌عنوان مالیات بر ارث مطالبه می‌کند. اگر متوفی صاحب مغازه‌ای بوده باشد، وراث موظف‌اند مالیات بر ارث مغازه را پرداخت کنند تا بتوانند سند مغازه یا سرقفلی آن را به نام خود بزنند یا آن را بفروشند.
در این مقاله، به‌طور کامل بررسی خواهیم کرد که مالیات بر ارث مغازه چیست، چه تفاوتی با سرقفلی دارد، چگونه محاسبه می‌شود و چه مدارکی برای آن لازم است.
فهرست مطالب
مالیات بر ارث مغازه چیست؟
مالیات بر ارث مغازه یکی از انواع مالیاتی است که در صورت به ارث رسیدن یک مغازه یا حق سرقفلی از متوفی به وراث، باید پرداخت شود. این مالیات بسته به نوع مالکیت مغازه (ملک رسمی یا سرقفلی)، میزان سهم‌الارث، و نسبت خویشاوندی با متوفی، متغیر است.
تفاوت مغازه ملکی و مغازه سرقفلی در مالیات
برای درک بهتر موضوع، باید تفاوت میان مغازه دارای سند رسمی (ملکی) و مغازه با حق سرقفلی را بدانیم:
- مغازه ملکی: ملک تجاری که سند رسمی آن به نام متوفی است.
- مغازه سرقفلی: حق کسب‌وکار در یک ملک که معمولاً متعلق به شخص دیگر (مالک اصلی) است و متوفی صرفاً حق سرقفلی آن را داشته است.
هر دو نوع مغازه، چه با سند رسمی و چه فقط با سرقفلی، مشمول مالیات بر ارث مغازه می‌شوند، اما نرخ و روش ارزش‌گذاری آن‌ها متفاوت است.
قوانین مالیاتی مربوط به مالیات ارث مغازه
مطابق ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم و قانون اصلاح مالیات‌های مستقیم مصوب ۱۳۹۵، کلیه دارایی‌های متوفی مشمول مالیات هستند، و برای هر نوع دارایی نرخ جداگانه‌ای در نظر گرفته شده است. مغازه نیز به‌عنوان یک ملک تجاری در دسته دارایی‌های غیرمنقول قرار می‌گیرد.
نرخ مالیات برای مغازه یا سرقفلی براساس:
- ارزش روز مغازه یا سرقفلی
- نوع مالکیت (ملکی یا سرقفلی)
- نوع وراثت و نسبت ورثه با متوفی
محاسبه می شود.
پیشنهاد وکیلا: مالیات بر ارث خودرو داخلی و خارجی
روش ارزش‌گذاری مغازه برای محاسبه مالیات بر ارث مغازه
برای مغازه ملکی:
ارزش‌گذاری توسط یکی از روش‌های زیر انجام می‌شود:
- جدول ارزش املاک سازمان امور مالیاتی
- کارشناسی رسمی دادگستری (در صورت نیاز)
ارزش روز مغازه معیار اصلی در محاسبه مالیات است و نه ارزش دفتری یا قیمت زمان خرید.
برای مغازه سرقفلی:
سرقفلی معمولاً فاقد سند رسمی است و باید توسط کارشناس رسمی یا اتحادیه صنفی ارزش‌گذاری شود. ارزش سرقفلی به عوامل زیر بستگی دارد:
- موقعیت جغرافیایی مغازه
- نوع کسب‌وکار
- سابقه فعالیت
- رونق بازار منطقه
نرخ مالیات بر ارث مغازه بر اساس نوع وراثت
در جدول زیر نرخ مالیات بر ارث مغازه بر اساس نوع وارث آورده شده است:
| نوع وارث | نرخ مالیات بر ارث مغازه |
| فرزند، والدین، همسر | ۷٪ |
| خواهر و برادر | ۱۵٪ |
| سایر بستگان | ۲۵٪ |
نکته مهم: نرخ‌ها از سهم‌الارث هر وارث محاسبه می‌شود، نه از کل ارزش مغازه.
مثال واقعی از محاسبه مالیات بر ارث مغازه
فرض کنیم متوفی مغازه‌ای به ارزش ۵ میلیارد تومان داشته و دو فرزند او وارث هستند:
- سهم هر فرزند: ۲.۵ میلیارد تومان
- نرخ مالیات: ۷٪
- مالیات: ۲.۵ × ۷٪ = ۱۷۵ میلیون تومان برای هر نفر
اگر مغازه فقط سرقفلی باشد و ارزش سرقفلی مثلاً ۳ میلیارد تومان باشد، مالیات هر فرزند:
۱.۵ × ۷٪ = ۱۰۵ میلیون تومان
مدارک لازم برای پرداخت مالیات بر ارث مغازه
برای تشکیل پرونده مالیاتی و پرداخت مالیات بر ارث مغازه، مدارک زیر مورد نیاز است:
- گواهی فوت رسمی متوفی
- گواهی انحصار وراثت
- سند مالکیت مغازه یا اجاره‌نامه دارای حق سرقفلی
- مدارک هویتی وراث (کارت ملی و شناسنامه)
- گزارش کارشناسی ارزش مغازه یا سرقفلی
- نامه ارزش معاملاتی از سازمان امور مالیاتی
- برگه تسویه بدهی‌های احتمالی ملک
- استعلام شهرداری (در صورت تغییر کاربری)مراحل پرداخت مالیات بر ارث مغازه
پیشنهاد وکیلا: مالیات بر درآمد اجاره ملک مسکونی و تجاری
پرداخت مالیات بر ارث مغازه از مراحل مشخصی پیروی می‌کند:
مرحله ۱: دریافت گواهی انحصار وراثت
مراجعه به شورای حل اختلاف برای دریافت گواهی قانونی وراثت.
مرحله ۲: مراجعه به اداره مالیاتی
بر اساس محل مغازه یا آخرین محل سکونت متوفی.
مرحله ۳: تشکیل پرونده مالیاتی
ارائه مدارک و اطلاعات دقیق مغازه یا سرقفلی.
مرحله ۴: ارزیابی ارزش مغازه یا سرقفلی
توسط کارشناس رسمی یا استفاده از جدول‌های ارزش معاملاتی.
مرحله ۵: محاسبه سهم‌الارث و نرخ مالیات
بر مبنای نوع وراثت و ارزش دارایی.
مرحله ۶: صدور قبض مالیاتی
وراث موظف به پرداخت آن در مدت تعیین‌شده هستند.
مرحله ۷: دریافت گواهی مالیاتی
این گواهی برای انتقال سند یا فروش الزامی است.
سوالات متداول درباره مالیات بر ارث مغازه
اگر چند وارث وجود داشته باشد، مالیات به چه صورت پرداخت می‌شود؟
هر وارث موظف به پرداخت مالیات سهم خود است. اما ممکن است یکی از وراث تمام مبلغ را پرداخت کرده و از سایرین دریافت کند.
مغازه‌ای که در آن کسب‌وکار فعال نیست، باز هم مالیات دارد؟
بله. حتی اگر مغازه خالی باشد، ارزش ملک یا سرقفلی ملاک محاسبه مالیات است.
اگر مغازه رهن باشد، باید مالیات پرداخت کرد؟
بله. وجود رهن مانع پرداخت مالیات نمی‌شود. ابتدا باید مالیات تسویه شود، سپس رهن نیز باید با رضایت طلبکار تسویه گردد تا انتقال ممکن شود.
آیا مالیات بر ارث مغازه قابل تقسیط است؟
بله. در صورت اثبات شرایط مالی دشوار، می‌توان از سازمان امور مالیاتی تقاضای تقسیط مالیات بر ارث مغازه کرد. البته این موضوع نیاز به مستندات دقیق مالی دارد و معمولاً با شرایط خاص پذیرفته می‌شود.
آیا سرقفلی مغازه هم مشمول مالیات بر ارث است؟
بله، سرقفلی نیز به‌عنوان دارایی قابل انتقال به وراث شناخته شده و مشمول مالیات است. فرقی نمی‌کند سرقفلی سند رسمی داشته باشد یا نه؛ سازمان امور مالیاتی آن را ارزش‌گذاری کرده و مالیات آن را دریافت خواهد کرد.
آیا بدون پرداخت مالیات بر ارث مغازه، انتقال سند ممکن است؟
خیر. هیچ نقل‌وانتقال رسمی برای مغازه یا سرقفلی بدون پرداخت مالیات بر ارث و دریافت گواهی مالیاتی ممکن نیست. حتی در مواردی که وراث قصد فروش یا اجاره ملک را دارند، ابتدا باید تکلیف مالیات مشخص شود.
مالیات بر ارث مغازه یکی از مهم‌ترین مراحل قانونی انتقال مالکیت یا سرقفلی مغازه پس از فوت مالک است. چه مغازه به‌صورت ملکی باشد و چه فقط دارای حق سرقفلی، وراث باید سهم مالیاتی خود را پرداخت کرده تا بتوانند به‌صورت قانونی از آن استفاده کنند یا آن را بفروشند.
با در اختیار داشتن مدارک لازم، محاسبه ارزش دقیق، شناخت نرخ‌های مالیاتی و مشورت با کارشناس، می‌توان این فرآیند را سریع و بدون دردسر طی کرد.
۱۰۰%
- عالی
