نحوه طلاق توافقی به این شکل است که طرفین پس از حصول توافق، درخواست خود را به دادگاه ارائه میدهند و چنانچه توافقنامه تنظیمشده منطبق با قوانین باشد، دادگاه آن را تأیید میکند.
از آنجا که فرآیند رسیدگی به پروندههای طلاق ممکن است طولانی و پیچیده باشد، بسیاری از زوجین ترجیح میدهند برای تسریع طلاق توافقی، امور حقوقی خود را به وکیل متخصص یا مؤسسات حقوقی بسپارند.
فهرست مطالب
طلاق توافقی چیست؟
در پاسخ به این سوال که طلاق توافقی چیست باید گفت؛ این نوع طلاق یکی از روشهای قانونی و مسالمتآمیز پایان دادن به زندگی مشترک است که در آن زوجین با حضور در جلسات گفتوگو و مذاکره، بر سر مسائل مهم و حیاتی مربوط به جدایی به توافق میرسند. در این طلاق، زن و مرد با هم تصمیم میگیرند چگونه مسائل مالی مانند مهریه، نفقه، اجرتالمثل، تقسیم اموال، و هزینههای مربوط به زندگی مشترک را حل و فصل کنند.
همچنین موضوعاتی همچون حضانت فرزندان، نحوه ملاقات و ملاقاتهای والدین با فرزندان، حق ملاقات و امور تربیتی نیز به صورت مشترک و توافقی تعیین میشود تا کمترین آسیب و تنش به خانواده و به ویژه فرزندان وارد شود.
شرایط طلاق توافقی به چه صورت است؟
در طلاق توافقی، مهمترین اصل، رضایت هر دو طرف است؛ یعنی زن و شوهر باید بهصورت مشترک تصمیم به جدایی بگیرند. پس از این مرحله، لازم است در خصوص مسائل مالی و حقوقی مانند مهریه، جهیزیه، نفقه و همچنین سرپرستی فرزندان به تفاهم برسند. این توافقات، پایهایترین بخشهای فرآیند طلاق توافقی محسوب میشوند.
نکته کلیدی در این نوع طلاق، انعطافپذیری شرایط است؛ زوجین میتوانند با توافق یکدیگر، هرگونه تصمیمی درباره مسائل مالی یا حضانت فرزند بگیرند. برای مثال، مهریه میتواند بهطور کامل بخشیده شود، تمام آن پرداخت گردد یا حتی بهصورت جزئی تسویه شود. همین انعطاف در مورد جهیزیه و حق نگهداری از فرزند نیز وجود دارد و هر توافقی که طرفین به آن برسند، در چارچوب قانون معتبر خواهد بود.
مراحل طلاق توافقی
طلاق توافقی فرآیندی است که زوجین با توافق یکدیگر، به زندگی مشترک خاتمه میدهند. در این مسیر، سوالات متعددی مانند چگونگی اقدام، موضوعات مورد بحث و مراحل قانونی مطرح میشود که در ادامه به آنها میپردازیم:
توافق اولیه بین زوجین
اولین گام در مراحل طلاق توافقی، رسیدن به تفاهم در مورد مسائل اصلی از جمله مهریه، نفقه، جهیزیه و حضانت فرزندان است. این توافق باید بهصورت مکتوب تنظیم و توسط هر دو طرف امضا شود، چرا که دادگاه این سند را بهعنوان مبنای اصلی رسیدگی قرار میدهد.
ثبت درخواست در سامانه الکترونیکی
پس از حصول توافق، زوجین باید در سامانه «مدیریت یکپارچه دعاوی قضایی» (معروف به سامانه مسیر) ثبتنام کنند. در این مرحله اطلاعات هویتی، تماس و خلاصهای از توافقنامه وارد سیستم میشود. سیستم پس از ثبت، پرونده را برای مراحل بعدی آماده میکند. این بخش از فرایند جزئی از مراحل درخواست طلاق از طرف مرد نیز به شمار میرود.
شرکت در جلسات مشاوره اجباری
بر اساس قانون، زوجین متقاضی طلاق موظف به شرکت در جلسات مشاوره خانواده هستند. این جلسات که معمولاً در مراکز مشاوره دادگستری برگزار میشوند، بهمنظور بررسی امکان صلح و سازش و اطمینان از قطعی بودن تصمیم زوجین طراحی شدهاند. در پایان، گواهی «عدم امکان سازش» یا «عدم انصراف از طلاق» صادر میشود.
تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده
با دریافت گواهی مشاوره، نوبت به ثبت رسمی دادخواست طلاق توافقی در دادگاه خانواده میرسد. در این مرحله مدارکی شامل توافقنامه، گواهی مشاوره، شناسنامه و عقدنامه به دادگاه ارائه میشود. هزینههای دادرسی نیز در این مرحله پرداخت میگردد.
بررسی وضعیت بارداری زوجه
دادگاه موظف است از عدم بارداری زوجه اطمینان حاصل کند. در این حالت، زوجه میتواند با ارائه گواهی پزشکی یا اقرار رسمی، این موضوع را اثبات نماید. در موارد خاص مانند باکرگی یا یائسگی، نیاز به گواهی پزشکی منتفی است. این بررسی بهمنظور رعایت حقوق احتمالی جنین انجام میشود.
تشکیل جلسات دادگاه و صدور گواهی عدم امکان سازش
پس از احراز شرایط، دادگاه در چند جلسه به بررسی پرونده میپردازد. در صورت تایید نهایی، گواهی «عدم امکان سازش» صادر میشود. این گواهی در واقع مجوز قانونی برای اجرای طلاق محسوب میشود و معمولاً ظرف مدت سه ماه اعتبار دارد.
اجرای صیغه طلاق در دفترخانه رسمی
در مرحله نهایی، زوجین با در دست داشتن گواهی عدم امکان سازش به دفترخانه ازدواج و طلاق مراجعه میکنند. پس از پرداخت هزینههای دفترخانه و اجرای صیغه طلاق توسط دفتردار، شناسنامههای زوجین مهر طلاق میخورد. از این لحاظ، رابطه زوجیت بهطور رسمی منحل میشود.
مدت زمان طلاق توافقی چقدر است؟
یکی از مهمترین دغدغههای زوجینی که تصمیم به طلاق توافقی گرفتهاند، مدت زمان لازم برای تکمیل این فرآیند است. این بازه زمانی بستگی به این دارد که زوجین شخصاً اقدام کنند یا از خدمات وکیل استفاده نمایند. در بهترین حالت، اگر زن و شوهر مستقیماً پیگیر مراحل باشند، دریافت گواهی عدم امکان سازش بین ۶ تا ۹ ماه طول میکشد و پس از آن باید ظرف سه ماه به دفتر طلاق مراجعه کنند تا صیغه طلاق جاری شود.
استفاده از خدمات وکیل میتواند روند کار را تسریع کند، هرچند مدت دقیق آن به مهارت و تجربه وکیل بستگی دارد. بهعنوان مثال، با بهرهگیری از تخصص وکلای مجرب، این فرآیند را در بازهای کوتاهتر، معمولاً بین ۲۰ تا ۶۰ روز کاری، حتی بدون نیاز به حضور فیزیکی زوجین به انجام میرساند. این روش نهتنها زمان کمتری میبرد، بلکه پیچیدگیهای اداری را نیز برای طرفین کاهش میدهد.
روش های طلاق توافقی برای ایرانیان خارج از کشور
احوال شخصیه ایرانیان خارج از کشور، اعم از ولادت، ازدواج، طلاق و امور سجلی، تابع قوانین ایران است. بنابراین، حتی اگر زوجین در خارج از ایران سکونت داشته باشند، در صورت تمایل به طلاق توافقی، باید طبق مقررات داخلی ایران اقدام کنند. برای تسهیل این فرآیند، دو روش اصلی وجود دارد:
- روش اول: استفاده از سامانه میخک است که نیاز به ثبتنام اولیه با فیلترشکن ایرانی دارد. پس از ایجاد حساب کاربری و وارد کردن اطلاعات هویتی و محل اقامت، باید وکیل مناسبی انتخاب و حدود اختیارات او در وکالتنامه مشخص شود. سپس، احراز هویت از طریق مراجعه به سفارت یا بهصورت آنلاین (اسکایپی) انجام میشود. پس از تأیید مدارک، وکیل در ایران میتواند فرآیند طلاق را از طریق وزارت خارجه پیگیری کند.
- روش دوم: ثبتنام در سامانه ثنا است که برای دارندگان سیمکارت ایرانی فعال، امکانپذیر خواهد بود. در این روش، احراز هویت بهصورت غیرحضوری انجام میشود و قرارداد طلاق بهصورت الکترونیکی تنظیم و امضا میگردد. این روش بهویژه برای افرادیکه دسترسی آسان به سفارت ندارند، گزینه مناسبی است.
دلایل طولانی شدن طلاق توافقی
یکی از دلایل اصلی طولانی شدن طلاق توافقی، شرکت اجباری در جلسات مشاوره پیش از طلاق است که باعث میشود روند حداقل ۴۵ روز طول بکشد. این مدت در شهرها و دادگاهها متفاوت است. همچنین، ثبت دادخواست در روزهای پایانی ماه ممکن است باعث تأخیر در رسیدگی شود. برای جلوگیری از طولانی شدن روند، بهتر است زوجین پیش از مراجعه به دادگاه توافقنامهای کامل تنظیم کرده و در صورت نیاز با وکیل مشورت کنند.
جمعبندی
در نهایت، طلاق توافقی به عنوان روشی سادهتر، کمهزینهتر و سریعتر برای پایان دادن به زندگی مشترک شناخته میشود که میتواند بار روانی و مالی ناشی از طلاقهای پرتنش و پیچیده را کاهش دهد. این نوع طلاق با تاکید داشتن بر احترام متقابل و توافق دو طرف، امکان حفظ همکاری موثر به ویژه در زمینههایی مانند حضانت فرزندان را فراهم میکند.