شرایط طلاق زن در صورت عدم تمکین زن

بر اساس قوانین ایران به محض اینکه صیغه‌ی عقد میان زن و مرد جاری شود و آن‌ها قبول کنند و مراحل قانونی طی شود اینها نسبت به یکدیگر حقوق و تکالیفی پیدا می‌کنند. برای مثال می‌توان به وظیفه‌ی مرد برای دادن نفقه‌ی زن و یا تمکین زن از مرد اشاره داشت. البته ممکن است زن و مرد قبل از ازدواج میان خود توافقاتی صورت داده باشند و ضمن عقد نکاح به عنوان شرط به این توافقات اشاره کرده باشند. اما اگر چنین چیزی نباشد اصل بر این است که زوجین نسبت به هم حقوق و تکالیفی که در قوانین مقرر شده است را رعایت کنند. لازم به ذکر است که قانون هم حقوق و تکالیف را ذکر کرده و هم برای عدم اجرای آن‌ها ضمانت اجرا در نظر گرفته است. یکی از این موارد که تکلیفی برای زن در مقابل شوهر خود است، تمکین است و اگر رعایت نشود موجبات طلاق زوجه را فراهم می‌آورد. در این مطلب قصد به شرایط طلاق زن در صورت عدم تمکین اشاره کنیم.

تمکین در فرهنگ‌های لغت به معنای ملزم کردن است و در اصطلاح و آنچه که در علم حقوق از آن استفاده می‌شود از فقه ما برگرفته شده است. در این معنا تمکین معنی اطاعت زن از مرد را دارد. حال خود تمکین به دو دسته‌ی تمکین عام و تمکین خاص تقسیم می‌شود. اما هر کدام از اینها چه معنایی دارند و چه مواردی را شامل می‌شوند که در ادامه بدان می‌پردازیم.

تمکین خاص در کل مربوط به روابط زناشویی زن و مرد است. در این حالت زن برای اینکه تمکین کرده باشد بایستی درخواست‌های شوهرش را در مسائل جنسی و زناشویی تحقق ببخشد. البته در اینجا دو شرط دارد یکی اینکه درخواست‌های مرد نباید غیرعرفی باشد و دومی اینکه زن باید شرایط ایفای این درخواست‌ها را داشته باشد. مثلاً اگر زن در دوران عادت ماهیانه باشد و درخواست مرد در مسائل زناشویی را تحقق نبخشد این مورد شامل عدم تمکین نمی‌شود.

تمکین عام مربوط به مسائل خانوادگی است و زن وقتی تمکین عام را تحقق بخشیده که در این مسائل از شوهرش اطاعت کرده باشد. از جمله‌ی این مسائل می‌توان به نظافت خانه، گرفتن اجازه از شوهر برای بیرون رفتن یا سکونت در مکانی که شوهر می‌گوید اشاره داشت. البته تمکین عام هم بستگی به این دارد که زن و شوهر ضمن عقد نکاح شروطی خلاف اینها مقرر نکرده باشند.

در مطالب پیشین عنوان شد که به محض جاری شدن صیغه‌ی نکاح میان زن و مرد، ایشان نسبت به هم حقوق و تکالیفی خواهند داشت و در صورتی که یکی از آن‌ها از انجام این تکالیف خودداری ورزد عواقبی برای وی خواهد داشت. حال با توجه به موضوع این مقاله به عواقب عدم تمکین زن خواهیم پرداخت. یکی از این عواقب این است که مرد می‌تواند با اثبات اینکه همسرش از تمکین خودداری می‌کند درخواست طلاق وی را از دادگاه داشته باشد و اگر دادگاه مدارک و شواهد او را بپذیرد در این صورت مرد از پرداخت نفقه، اجرت المثل و نحله و … معاف خواهد شد. باید دقت کرد که عدم تمکین بر مهریه تأثیری ندارد.

به لحاظ حمایت از نهاد خانواده و جلوگیری از سواستفاده‌ی مردان از امکان قانونی طلاق در صورت عدم تمکین، اثبات آن سخت است و شرایط خاصی دارد. عدم تمکین زن در صورتی نزد دادگاه ثابت خواهد شد که

• اولاً زن در دادگاه طوری رفتار کند و یا اقرارش به گونه‌ای باشد که به عدم تمکین او اشاره داشته باشد ثابتش کند.
• دوماً عده‌ای از اعضای خانواده از عدم تمکین زن نسبت به شوهرش مطلع باشد و حاضر شوند در دادگاه علیه او شهادت بدهند.
• راه سوم هم این است که قاضی دادگاه با توجه به شواهد و مدارکی که در دست دارد یا از اظهارات زوجین به آن دست پیدا می‌کند به این قناعت و آگاهی برسد که زن نسبت به شوهرش تمکین نمی‌کند.

از آنجا که شرایط اثبات عدم تمکین سخت و پیچیده و گاهی ناممکن است حتماً توصیه می‌شود به افراد متخصص در این حوزه و وکیل طلاق به دلیل عدم تمکین مراجعه کنید.

مانند هر دعوای دیگری در دادگاه، برای طرح دعوای طلاق به دلیل عدم تمکین زن هم نیازمند مدارکی است. مدارک برای دادخواست طلاق که در همه‌ی طلاق‌ها لازم است و قبلاً به بیان آن پرداخته‌ایم و از تکرارش اجتناب می‌کنیم و صرفاً به مدارکی که مخصوص این دعوا است می‌پردازیم. در این دعوا دو دسته مدارک مهم است.
۱- هر دلیل و مدرکی که ثابت کند میان زن و مرد عقد نکاح برقرار شده است مانند عقدنامه. به این دلیل که این رابطه‌ی زن و شوهری است که زن را ملزم به تمکین از مرد می‌کند.
۲- مدارکی که ثابت کند زن از تمکین مرد خودداری کرده مانند شهادت شهود، استشهادیه مبنی بر خروج زن و ترک منزل از جانب او
لازم است که این مدارک هنگام تسلیم لایحه‌ی دفاعیه‌ی مرد در دعوای طلاق به دلیل عدم تمکین زن، به دادگاه ضمیمه‌ی لایحه شود و در اختیار قاضی قرار گیرد. در این مرحله نیاز به وکیل طلاق بیش از هر زمانی احساس می‌شود.

خیلی اوقات پیش می‌آید که طرفین یک دعوا به هر دلیلی از حضور در دادگاه خودداری می‌کنند. حالا پرسش این است که اگر زن در دادگاه دعوی عدم تمکین حاضر نشود چه اتفاقی رخ خواهد داد؟

اینکه طرفی از دعوا در دادگاه حضور نیابد امتیازی برای او ندارد و حتی احتمال دارد به ضرر او تمام شود. در هر صورت اگر زن در دادگاه رسیدگی به دعوی عدم تمکین حضور نیابد، قاضی پس از بررسی شواهد و مدارک رأی به صورت غیابی صادر خواهد کرد. البته حتی در صورت حضور نیافتن زن در دادگاه، در صورتی که رأی به ضرر او صادر شده باشد باز این حق برای او محفوظ است که در مهلت مقرر و تعیین شده توسط دادگاه به رأی صادره اعتراض کند. اگر اعتراضی باشد دادگاه اول به اعتراض رسیدگی می‌کند و در نهایت رأی نهایی را صادر می‌نماید. در غیر این صورت با پایان یافتن مهلت اعتراض، همان رأی اولیه، حکم رأی نهایی را خواهد داشت.

در این مطلب سعی شد که به موضوع طلاق زن در صورت عدم تمکین وی از مرد پرداخته شود. دوباره تأکید می‌کنیم به دلیل سختی اثبات عدم تمکین زن و ظرافت‌های قانونی، برای راحت‌تر شدن روند امور حتما از دانش وکیل طلاق عدم تمکین استفاده نمایید.