با حق و حقوق خود آشنا شوید

طلاق رجعی چیست و شامل چه مواردی میشود؟

2,330

طلاق یکی از مهم‌ ترین مسائل حقوقی و اجتماعی در زندگی زناشویی است که در برخی مواقع ممکن است برای زوجین رخ دهد. یکی از انواع طلاق که در فقه اسلامی و قوانین مدنی ایران مورد توجه قرار گرفته است، طلاق رجعی است. این نوع طلاق نه تنها از نظر فقهی ، بلکه از نظر حقوقی نیز پیچیدگی‌ هایی دارد که آگاهی از آن‌ ها می‌تواند به تصمیم‌گیری‌ های بهتر کمک کند. در این مقاله قصد داریم تا شما را با مفهوم طلاق رجعی، مراحل قانونی آن، مدت عدّه، حقوق زن و شوهر پس از طلاق رجعی و تفاوت آن با طلاق بائن آشنا کنیم. این اطلاعات برای افرادی که در مرحله طلاق قرار دارند یا به نوعی با این مسئله درگیر هستند، بسیار مفید خواهد بود.

تعریف طلاق رجعی

طلاق رجعی به نوعی طلاق گفته می‌ شود که در آن  با توجه به ماده ۱۱۴۸ قانون مدنی مرد حق رجوع به همسر خود را در دوران عدّه دارد. به عبارت دیگر، پس از ثبت طلاق، زن به مدت مشخصی (عدّه) از شوهر خود جدا می‌شود، اما در این مدت مرد می‌تواند به همسر خود بازگردد و زندگی مشترک را ادامه دهد. این امکان باعث می‌شود که طلاق رجعی به نوعی «موقت» باشد و در صورتی که مرد بخواهد، می‌تواند به زندگی مشترک بازگردد. در طلاق رجعی ، زن باید در مدت عدّه خود منتظر تصمیم مرد باشد. در صورتی که مرد به همسر خود رجوع کند، طلاق لغو می‌ شود و زن و شوهر می‌ توانند دوباره زندگی مشترک را از سر گیرند. این ویژگی طلاق رجعی باعث می‌شود که این نوع طلاق در مقایسه با طلاق‌ های دیگر همچون طلاق بائن (که در آن هیچ‌گونه امکان رجوع وجود ندارد)، کمی انعطاف‌ پذیرتر باشد.

فرق طلاق رجعی با طلاق بائن

در طلاق بائن، مرد هیچ‌گونه حق رجوعی به همسر خود ندارد. یعنی پس از ثبت طلاق، رابطه زناشویی به طور قطع پایان می‌یابد و نمی‌تواند بازگردد. این تفاوت اساسی میان طلاق رجعی و بائن است که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد.

احکام مالی طلاق رجعی

در طلاق رجعی، برخی از احکام مالی همچنان بر عهده مرد است و بر اساس قوانین مدنی ایران، حقوق مالی زن در مدت عدّه حفظ می‌شود. این احکام شامل نفقه و ارث‌بری است که در ادامه به تفصیل توضیح داده می‌شود.

نفقه زن در زمان عدّه طلاق رجعی

بر اساس ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی، نفقه زن در زمان عدّه طلاق رجعی همچنان بر عهده شوهر است. به عبارت دیگر، حتی پس از طلاق، مرد موظف است نفقه زن را در دوران عدّه پرداخت کند. این حکم برای طلاق رجعی بوده و در صورتی که طلاق در حال نشوز (سرکشی و نافرمانی زن از شوهر) صورت گرفته باشد، مرد از پرداخت نفقه معاف خواهد بود. اما در حالت کلی، در دوران عدّه، مرد موظف به پرداخت نفقه است، مگر اینکه شرایط خاصی مانند طلاق بائن یا فسخ نکاح وجود داشته باشد. اگر مرد در این دوران نفقه را پرداخت نکند، زن می‌تواند آن را مطالبه کند و در صورتی که مرد توانایی مالی برای پرداخت داشته باشد، این عدم پرداخت می‌تواند موجب محکومیت کیفری مرد گردد. علاوه بر نفقه، در این دوران، مرد مسئول پرداخت هزینه کفن و دفن زن و همچنین زکات فطره او است که جزو نفقه محسوب می‌شود.

مرتبط بخوانید :  ازدواج دوم بدون اجازه همسر اول + شرایط و مجازات گرفتن زن دوم

ارث‌ بری زن و شوهر در زمان عدّه طلاق رجعی

بر اساس ماده ۹۴۳ قانون مدنی، در طلاق رجعی، اگر یکی از طرفین پیش از انقضای مدت عدّه فوت کند، طرف دیگر از او ارث می‌برد. این امر به این معنا است که اگر مرد یا زن در دوران عدّه طلاق رجعی فوت کند، دیگری از وی ارث خواهد برد. این حقوق ارثی در زمانی که عدّه پایان یابد یا طلاق به‌صورت بائن (طلاق قطعی) باشد ، از بین می‌رود و طرفین دیگر از یکدیگر ارث نخواهند برد. بنابراین ، در طلاق رجعی ، فوت یکی از طرفین قبل از پایان عدّه موجب می‌شود که طرف دیگر از او ارث ببرد، اما پس از پایان عدّه یا در صورتی که طلاق بائن باشد ، دیگر حق ارث بردن وجود ندارد.

احکام غیرمالی طلاق رجعی

در طلاق رجعی، برخلاف طلاق بائن که تمام روابط حقوقی و غیرمالی میان زن و مرد قطع می‌شود، بسیاری از احکام زوجیت و روابط میان طرفین همچنان پابرجاست. این احکام غیرمالی که در دوران عدّه طلاق رجعی باید رعایت شوند، به نوعی ارتباطات شرعی و اجتماعی میان زن و شوهر را تنظیم می‌کند.

حق ازدواج زن در دوران عدّه طلاق رجعی

  • در دوران عدّه طلاق رجعی، زن در حکم زوجه است و نمی‌تواند با هیچ مرد دیگری ازدواج کند. حتی اگر طلاق رجعی انجام شده باشد، چون ممکن است مرد در این مدت به همسر خود رجوع کند، بنابراین زن همچنان به‌عنوان همسر مرد شناخته می‌شود و حق ازدواج با دیگران را ندارد. این حکم به این منظور است که امکان بازگشت به زندگی مشترک برای طرفین حفظ شود.

ممنوعیت ازدواج مرد با نزدیکان زن

  • در ایام عدّه طلاق رجعی، مرد نمی‌تواند با خواهر زن ازدواج کند و برای ازدواج با برادرزاده یا خواهرزاده زن نیز نیاز به اجازه زن دارد. این محدودیت‌ها از آن جهت است که در این دوران، روابط زوجیت همچنان برقرار است و مرد به‌طور غیررسمی هنوز در ارتباط قانونی با خانواده همسر خود است.

ازدواج مجدد مرد در زمان عدّه طلاق رجعی

  • مرد در دوران عدّه طلاق رجعی نمی‌تواند به‌طور آزادانه ازدواج مجدد کند. برای ازدواج مجدد در این مدت، مرد باید از دادگاه اجازه بگیرد. دادگاه به‌طور معمول پس از بررسی شرایط و دلایل مرد، در این زمینه تصمیم می‌گیرد. این امر از آن جهت است که امکان رجوع به همسر قبلی در این مدت وجود دارد و به همین دلیل ازدواج مجدد مرد باید تحت نظر قانونی باشد.

رابطه نامشروع در دوران عدّه طلاق رجعی

  • هرگونه رابطه نامشروع (زنا) توسط زن یا مرد در دوران عدّه طلاق رجعی، در حکم زنای محصنه خواهد بود. این امر به این معنا است که زن یا مردی که در این دوران رابطه نامشروع برقرار کند، مرتکب گناه بزرگ و سنگین شده و این رابطه به معنای حرمت ابدی میان آن‌ها خواهد بود، چرا که زن یا مرد همچنان در حکم زوجه هستند.

 خواستگاری از زن در دوران عدّه طلاق رجعی

  • در دوران عدّه طلاق رجعی، خواستگاری از زن، چه به‌صورت صریح و چه ضمنی، حرام است. این امر به‌منظور جلوگیری از هر گونه خطا و بی‌احترامی به حقوق شرعی و اجتماعی زن و مرد است. اگر پس از پایان ایام عدّه و به‌طور قانونی زن برای ازدواج مجدد آماده شود، خواستگاری و ازدواج در صورت توافق طرفین صحیح خواهد بود.

غسل و دفن یکی از طرفین در دوران عدّه

  • اگر یکی از طرفین در دوران عدّه طلاق رجعی فوت کند، غسل او توسط طرف دیگر بلامانع است. این امر به‌دلیل حفظ رابطه شرعی و اجتماعی میان زوجین است که در دوران عدّه هنوز به‌عنوان همسر شناخته می‌شوند و از لحاظ شرعی مشکلی برای غسل و دفن یکدیگر وجود ندارد.
مرتبط بخوانید :  دلایل محکمه پسند برای عدم تمکین

نزدیکی و رجوع در دوران عدّه طلاق رجعی

  • نزدیکی میان زن و مرد در دوران عدّه طلاق رجعی حلال است و به‌طور ضمنی معنی رجوع به ازدواج قبلی را دارد. به عبارت دیگر، اگر مرد در این مدت به همسر خود رجوع کند و رابطه زناشویی برقرار کند، این عمل به منزله بازگشت به زندگی مشترک محسوب می‌شود و طلاق لغو خواهد شد.

عدّه وفات در صورت فوت مرد

  • اگر در دوران عدّه طلاق رجعی مرد فوت کند، زن باید عدّه وفات نگه دارد. این عدّه شامل چهار ماه و ده روز خواهد بود و زن باید پس از این مدت می‌تواند ازدواج مجدد کند.

عدم امکان اخراج زن از منزل

  • در دوران عدّه طلاق رجعی، مرد نمی‌تواند زن را از منزل مشترک بیرون کند. این حکم به این معنا است که زن باید در محل سکونت مشترک خود بماند تا وضعیت طلاق به‌طور رسمی مشخص شود. در صورت رجوع مرد، این حکم اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، چرا که رابطه زناشویی همچنان ممکن است از سر گرفته شود.

حقوق زن و شوهر پس از طلاق رجعی

در طلاق رجعی ، هر یک از زن و شوهر حقوق و تکالیفی دارند که باید به آن‌ها توجه کنند. این حقوق ممکن است در موارد مختلف مانند نفقه، مهریه ، حضانت فرزند و سایر مسائل مالی متفاوت باشد. در این بخش ، مهم‌ترین حقوق هر یک از طرفین را بررسی خواهیم کرد:

  • مهریه زن

در طلاق رجعی، زن حق دریافت مهریه خود را دارد. حتی اگر طلاق رجعی باشد و مرد بخواهد به زن رجوع کند، مهریه به صورت قطعی بر عهده مرد قرار دارد و باید به زن پرداخت شود.

  • نفقه در دوران عدّه

مرد موظف است که در دوران عدّه، نفقه زن را پرداخت کند. این مسئله برای زنانی که در دوران عدّه طلاق رجعی هستند بسیار مهم است. حتی اگر مرد قصد رجوع نداشته باشد، باز هم نفقه بر عهده اوست تا دوران عدّه تمام شود.

  • حضانت فرزند

در صورتی که زن و شوهر دارای فرزند مشترک باشند ، در طلاق رجعی نیز حضانت فرزند به عهده مادر است. در ایران، قانون حضانت را تا سن ۷ سالگی به مادر واگذار می‌کند، مگر اینکه دادگاه تصمیم دیگری بگیرد. پس از این سن، معمولاً حضانت به پدر داده می‌شود، اما در موارد خاص ممکن است حضانت برای مادر باقی بماند.

ثبت طلاق رجعی در شناسنامه

در واقع، ثبت طلاق رجعی در شناسنامه به شرایط خاصی بستگی دارد که در ماده ۳۸ قانون حمایت از خانواده سال ۹۱ به وضوح بیان شده است. طبق این قانون، در طلاق رجعی، ابتدا صیغه طلاق جاری شده و صورتجلسه طلاق تنظیم می‌شود، اما ثبت آن به برخی شرایط بستگی دارد:

  • گواهی کتبی از دو شاهد مبنی بر سکونت زوجه در منزل مشترک تا پایان عدّه:
    یکی از شرایط ثبت طلاق رجعی این است که دو شاهد باید گواهی کتبی ارائه دهند که زن (زوجه) تا پایان مدت عدّه در منزل مشترک با مرد (زوج) سکونت داشته است. در صورتی که این گواهی ارائه شود، ثبت طلاق ممکن خواهد بود.
  • رضایت زن به ثبت طلاق در شناسنامه:
    اگر زن از ابتدا تمایل به ثبت طلاق در شناسنامه نداشته باشد و موافقت کند که طلاق در شناسنامه‌اش ثبت نشود، این امکان وجود دارد که ثبت طلاق در شناسنامه منتفی شود. در این صورت، زن می‌تواند از ثبت طلاق خودداری کند.
  • رجوع مرد و ثبت یا ابطال صورتجلسه طلاق:
    اگر مرد در طول مدت عدّه به همسر خود رجوع کند، صورتجلسه طلاق ابطال خواهد شد و طلاق در شناسنامه ثبت نمی‌شود. در غیر این صورت، اگر مرد به همسر خود رجوع نکند و مدت عدّه به پایان برسد، صورتجلسه تکمیل شده و طلاق در شناسنامه ثبت می‌شود.
  • صدور گواهی عدم رجوع برای زن:
    اگر مرد به همسر خود رجوع نکند، زن می‌تواند درخواست گواهی از دفترخانه ثبت احوال داشته باشد که در آن قید می‌شود مرد به همسر خود رجوع نکرده و طلاق ثبت خواهد شد.
  • ثبت طلاق پس از پایان عدّه و عدم رجوع مرد:
    در صورتی که مدت عدّه زن پایان یابد و مرد به همسر خود رجوع نکند، ثبت طلاق در شناسنامه قطعی می‌شود. در این مرحله، هیچ‌گونه امکان رجوع و لغو طلاق وجود ندارد و طلاق به‌طور نهایی در شناسنامه زن ثبت خواهد شد.
مرتبط بخوانید :  طلاق چیست ؟ انواع طلاق کدامند؟

مدت زمان عدّه طلاق رجعی

یکی از مسائل مهم در طلاق رجعی، مدت زمان عدّه است. عدّه به معنای فاصله زمانی است که زن باید بعد از طلاق از شوهر خود فاصله بگیرد تا امکان ازدواج مجدد نداشته باشد. این مدت زمان به‌طور خاص برای زنان متفاوت است و بستگی به شرایط مختلف دارد:

  • برای زنان در سن باروری: مدت عدّه سه دوره حیض است. به عبارت دیگر، زن باید سه بار قاعدگی طبیعی داشته باشد تا عدّه‌اش تمام شود.
  • برای زنان یائسه: مدت عدّه سه ماه کامل است. این بدان معناست که زنانی که به سن یائسگی رسیده‌اند، باید سه ماه پس از طلاق صبر کنند.
  • برای زنان باردار: در صورتی که زن باردار باشد، مدت عدّه تا زمان وضع حمل طول خواهد کشید. به عبارت دیگر، عدّه به پایان می‌رسد زمانی که زن فرزند خود را به دنیا آورد.

این مدت زمان به دلیل اینکه اجازه می‌دهد تا در صورت تمایل، مرد بتواند به همسر خود رجوع کند، متفاوت از طلاق بائن است. در طلاق بائن، زن به هیچ‌وجه نمی‌تواند به شوهر خود بازگردد و مدت عدّه نیز صرفاً به دلیل شرایط شرعی است.

 

 

سوالات متداول

طلاق رجعی چیست و چه تفاوتی با طلاق بائن دارد؟

طلاق رجعی به نوعی از طلاق گفته می‌شود که در آن مرد می‌تواند در مدت عدّه به همسر خود رجوع کند و زندگی مشترک را از سر گیرد. در مقابل، در طلاق بائن، هیچ‌گونه امکان رجوع وجود ندارد و رابطه زناشویی به طور قطع پایان می‌یابد.

آیا زن پس از طلاق رجعی می‌تواند به شوهر خود بازگردد؟

بله، در طلاق رجعی، مرد در مدت عدّه می‌تواند به همسر خود رجوع کند و زندگی مشترک ادامه یابد. این رجوع به‌طور خودکار طلاق را لغو می‌کند.

مدت عدّه طلاق رجعی چقدر است؟

مدت عدّه طلاق رجعی برای زنانی که در سن باروری هستند، سه دوره حیض است. برای زنانی که یائسه شده‌اند، مدت عدّه سه ماه کامل خواهد بود. برای زنان باردار نیز مدت عدّه تا زمان وضع حمل است.

آیا در طلاق رجعی، زن مهریه خود را دریافت می‌کند؟

بله، زن در طلاق رجعی حق دریافت مهریه خود را دارد. حتی اگر مرد به زن رجوع نکند، مهریه باید پرداخت شود.

در طلاق رجعی، نفقه زن چگونه محاسبه می‌شود؟

در طلاق رجعی، مرد موظف است که در دوران عدّه نفقه زن را پرداخت کند. حتی اگر مرد قصد رجوع به همسر خود نداشته باشد، نفقه باید پرداخت شود.

در صورت وجود فرزند، حضانت فرزند پس از طلاق رجعی به عهده چه کسی است؟

در طلاق رجعی، حضانت فرزند معمولاً تا سن ۷ سالگی به عهده مادر است. پس از این سن، حضانت به پدر داده می‌شود، مگر اینکه دادگاه تصمیم دیگری بگیرد.

در صورتی که مرد پس از طلاق رجعی به زن رجوع کند، آیا نیاز به عقد جدید است؟

خیر، در طلاق رجعی، نیاز به عقد جدید نیست. مرد تنها با اعلام اراده خود در مدت عدّه می‌تواند به همسرش رجوع کند و زندگی مشترک از سر گرفته می‌شود.

1 نظر
  1. طلاق رجعی می گوید

    با سلام اگر در دوره طلاق رجعی زن باردار باشه وعده تموم بشه ولی بچه به دنیا نیومده باشه ایا طلاق انجام میشه ممنونم پاسخ بدید

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.