نمونه دادخواست اعاده دادرسی ماده ۴۲۶

اعاده دادرسی بر اساس ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی، یکی از مهم‌ترین و فوق‌العاده‌ترین روش‌های اعتراض به آرای قطعی است. در حقیقت، اعاده دادرسی به اشخاصی که از رأی قطعی متضرر شده‌اند اجازه می‌دهد با ارائه دلایل جدید یا اثبات تخلفاتی چون جعل و تقلب، درخواست رسیدگی مجدد کنند. این مقاله از زبان یک کارشناس تولید محتوا ارائه شده است تا ضمن بیان اصول و نکات مهم، یک نمونه دادخواست اعاده دادرسی نیز در اختیار مخاطبان قرار دهد.

اعاده دادرسی چیست؟

اعاده دادرسی در لغت به معنای «رسیدگی دوباره» است. در نظام قضایی ایران، هنگامی که حکم دادگاه قطعی می‌شود، اصل بر قطعیت آن است. اما در مواردی که اشتباهات فاحش یا ادله جدید کشف شود، قانون‌گذار مطابق ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی، امکان اعاده دادرسی را پیش‌بینی کرده است. این روند قانونی در جهت حمایت از حقوق شهروندان و پیشگیری از تضییع حقوق آنها طراحی شده است.

شرایط و جهات اعاده دادرسی

ماده ۴۲۶ ق.آ.د.م شرایط خاصی را تعریف کرده است که بر اساس آن می‌توان از دادگاه صادرکننده حکم قطعی، درخواست رسیدگی مجدد نمود. این شرایط شامل موارد زیر است:

1. کشف دلیل جدید: اگر بعد از صدور حکم قطعی، سند یا مدرکی یافت شود که در جریان دادرسی وجود نداشته یا امکان ارائه آن فراهم نبوده و می‌تواند نتیجه رأی را تغییر دهد.
2. تدلیس یا جعل: اثبات شود که رأی بر اساس سند مجعول، شهادت دروغ یا هرگونه حیله و تقلب صادر شده است.
3. تعارض آرای قطعی: اگر در یک موضوع یکسان، دو حکم متضاد و قطعی از محاکم مختلف صادر شده باشد، امکان اعاده دادرسی برای یک کدام از آنها وجود دارد.
4. صدور حکم فراتر از خواسته: چنانچه رأی خارج از محدوده ادعای طرح‌شده صادر شده باشد.
5. سایر جهات پیش‌بینی‌شده در قانون: هر مورد دیگری که قانون تصریح نموده باشد؛ به‌طور مثال، صدور حکم بر خلاف نص صریح قانون.

مهلت و مرجع صالح

اگر فردی بخواهد اعاده دادرسی کند، ابتدا باید از مهلت‌های قانونی که عموماً از زمان ابلاغ رأی قطعی شروع می‌شود، آگاهی داشته باشد. در صورتی که دلیل اعاده دادرسی جدیداً کشف شده باشد، مهلت مورد نظر از تاریخ کشف یا اطلاع از آن محاسبه می‌گردد.

مرجع صالح برای ارائه دادخواست اعاده دادرسی، معمولاً دادگاهی است که حکم قطعی را صادر کرده است. فرد باید درخواست خود را به همان شعبه یا مرجع تقدیم کند تا ابتدا صلاحیت اعاده دادرسی بررسی و در صورت احراز شرایط، رسیدگی مجدد انجام شود.

چگونگی تنظیم دادخواست اعاده دادرسی

1. بیان دقیق خواهان و خوانده: مشخصات کامل شخص یا اشخاصی که درخواست اعاده دادرسی را مطرح می‌کنند (خواهان) و آنهایی که مقابل ایشان قرار می‌گیرند (خوانده).
2. اشاره به حکم قطعی قبلی: عنوان و شماره دادنامه یا رأی قطعی و تاریخ آن حتماً درج شود.
3. بیان جهات اعاده دادرسی: دقیقاً باید مشخص شود که به استناد کدام بند یا بندهای ماده ۴۲۶ درخواست داده می‌شود.
4. ارائه دلایل و مستندات: شامل دلایل جدید، اسناد مثبته، نظریه کارشناسی در خصوص جعلیت اسناد، یا هر مدرک دیگری که بتواند جهات اعاده دادرسی را ثابت کند.
5. درخواست نهایی: در انتهای دادخواست، تقاضای قبولی اعاده دادرسی و صدور حکم شایسته بر اساس دلایل ارائه‌شده مطرح می‌شود.

روند رسیدگی پس از ارائه دادخواست

1. بررسی شکلی: دادگاه ابتدا از حیث شکلی دادخواست را بررسی می‌کند. اگر نقصی وجود داشته باشد، طی اخطاریه‌ای به خواهان اعلام می‌شود تا در مهلت مقرر رفع نقص کند.
2. قرار قبولی یا رد اعاده دادرسی: در صورت احراز شرایط قانونی و وجود ادله کافی، قرار قبولی اعاده دادرسی صادر می‌شود؛ در غیر این صورت، درخواست رد خواهد شد.
3. رسیدگی ماهیتی مجدد: در صورت پذیرش اعاده دادرسی، دادگاه دوباره به موضوع دعوا رسیدگی و بر اساس شواهد و مستندات جدید، حکم مقتضی را صادر می‌نماید.

نکات کاربردی و مهم

• کمک از وکیل متخصص: به دلیل پیچیدگی و حساسیت اعاده دادرسی، توصیه می‌شود حتماً از یک وکیل آگاه به رویه‌های قضایی و ضوابط قانونی استفاده شود.
• مهلت‌ها را جدی بگیرید: عدم رعایت مهلت قانونی منجر به رد دادخواست و قطعی‌ماندن حکم خواهد شد.
• ارائه مدارک جدید: هرچه اسناد و ادله جدید مستحکم‌تر باشد، احتمال قبولی اعاده دادرسی بیشتر است.
• سوءاستفاده ممنوع: دستگاه قضایی به مواردی که صرفاً برای طولانی‌کردن روند دادرسی مطرح می‌شود، حساس است و ممکن است با رد درخواست و جریمه مواجه شوید.

نمونه دادخواست اعاده دادرسی (ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی)

بسمه‌تعالی

ریاست محترم شعبه … دادگاه … (صادرکننده رأی قطعی شماره …)

با سلام و احترام

1. مشخصات خواهان اعاده دادرسی:
   • نام و نام‌خانوادگی: ……………
   • کد ملی: ……………
   • نشانی دقیق پستی: ……………
   • (در صورت داشتن وکیل، نام و مشخصات وکیل قید شود)
2. مشخصات خوانده:
   • نام و نام‌خانوادگی: ……………
   • کد ملی: ……………
   • نشانی دقیق پستی: ……………
3. موضوع:
   اعاده دادرسی نسبت به دادنامه شماره ……… مورخ ……… که از سوی آن شعبه محترم صادر و قطعی گردیده است.
4. جهات و دلایل اعاده دادرسی:
   • اینجانب با استناد به بند … ماده ۴۲۶ ق.آ.د.م، معتقدم که (دلیل یا سند جدید/تعارض آرا/اثبات جعل و تقلب/حکم صادره فراتر از خواسته یا هر یک از موارد منطبق با قانون) در این پرونده وجود دارد.
   • توضیح مختصری از نحوه کشف دلیل جدید یا اثبات جعل و تقلب: ……………
   • ذکر دلایل و مستندات: ……………
5. مدارک و مستندات پیوست:
   • کپی مصدق رأی قطعی مورد اعتراض (دادنامه شماره …)
   • سند یا دلیل جدید شماره … مورخ …
   • نظریه کارشناس رسمی دادگستری در خصوص جعل یا تقلب (در صورت وجود)
   • سایر مدارک و مستندات قانونی مرتبط
6. شرح ماوقع:
   در تاریخ ……… دعوا از سوی اینجانب/خوانده اقامه شد و پس از طی مراحل قانونی، دادنامه شماره ……… صادر گردید که بنا به دلایل فوق، رأی صادره برخلاف واقعیت یا مبتنی بر اسناد و شهادت‌های نادرست می‌باشد. اکنون با ارائه دلایل و مدارک جدید، تقاضای رسیدگی مجدد دارم.
7. خواسته:
   1. صدور قرار قبولی اعاده دادرسی به استناد ماده ۴۲۶ ق.آ.د.م.
   2. نقض دادنامه شماره ……… و رسیدگی مجدد با لحاظ دلایل جدید.
   3. صدور حکم مقتضی به نفع اینجانب.
8. توضیحات تکمیلی (در صورت نیاز):
   • در صورت لزوم، می‌توانید اهمیت رسیدگی فوری و خسارات احتمالی را توضیح دهید.
9. هزینه دادرسی:
   اینجانب آمادگی پرداخت هزینه دادرسی و ابطال تمبر قانونی را دارم. در صورت عدم کفایت مبلغ پرداختی، با اعلام شعبه محترم، اقدام به تکمیل آن خواهم کرد.

امضاء و تاریخ
نام و نام‌خانوادگی خواهان/وکیل: ……………
امضاء: ……………
تاریخ: ……………

جمع‌ بندی

اعاده دادرسی نقش حیاتی در تضمین اجرای عدالت و جلوگیری از بی‌عدالتی دارد. ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی این امکان را فراهم کرده تا در صورت وجود دلایل محکم و شرایط خاص، پرونده بار دیگر مورد بررسی قرار گیرد. آنچه اهمیت دارد، تنظیم صحیح دادخواست، ارائه دلایل روشن و معتبر، و رعایت مهلت‌های قانونی است. فراموش نکنید که بهره‌مندی از مشاورۀ حقوقی یا وکیل متخصص، می‌تواند روند رسیدگی را تسهیل و از بروز اشتباهات جدی جلوگیری کند. با استفاده از این راهنما و نمونه دادخواست پیوست، می‌توانید مسیر قانونی اعاده دادرسی را با آگاهی بیشتر طی کنید و شانس قبولی درخواست و رسیدگی مجدد به پرونده‌تان را افزایش دهید.