حکم جلب چک صیادی چقدر طول میکشد ؟

چک به‌ عنوان یکی از ابزار های رایج و قانونی در معاملات تجاری و شخصی، در بسیاری از موارد جایگزین پول نقد می‌شود. در نظام حقوقی ایران ، چک دارای ویژگی‌ هایی است که به افراد امکان می‌دهد از طریق آن، مطالبات خود را از دیگران دریافت کنند. با این حال، یکی از مشکلات شایع در استفاده از چک، برگشت خوردن چک‌ ها به دلیل عدم موجودی کافی در حساب صادرکننده است. برای حل این مشکل ، دارنده چک می‌تواند اقداماتی قانونی انجام دهد. چک‌ های صیادی، که نوع جدیدی از چک‌ های الکترونیکی هستند، تفاوت‌ های زیادی با چک‌ های کاغذی قدیمی دارند. از جمله مهم‌ترین تفاوت‌ها، امکان وصول سریع‌ تر و مستقیم‌تر وجه چک از طریق فرآیند اجرائیه است که در این مقاله به‌ طور مفصل به آن خواهیم پرداخت. همچنین در صورتی که اقدامات اجرائی نتیجه‌ بخش نباشد، فرآیند صدور حکم جلب صادرکننده چک از طریق دادگاه نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.

مطالعه بیشتر : مجازات چک برگشتی قانون جدید شامل چه مواردی است ؟

چک صیادی چیست؟

چک صیادی نوع جدیدی از چک است که در سال‌های اخیر توسط بانک مرکزی ایران معرفی شده است. این چک‌ها به صورت الکترونیکی صادر می‌شوند و برخلاف چک‌های کاغذی که به‌طور سنتی به شکل دستی پر می‌شدند، چک‌های صیادی در سیستم‌های بانکی ثبت می‌شوند. برخی ویژگی‌های برجسته چک‌های صیادی عبارتند از:

1. ثبت الکترونیکی: این چک‌ها به‌طور خودکار و آنلاین در سامانه‌های بانکی ثبت می‌شوند و به همین دلیل امکان پیگیری آن‌ها از سوی مراجع قضائی و بانکی سریع‌تر و آسان‌تر است.
2. شماره سریال یکتا: هر چک صیادی دارای یک شماره سریال منحصر به فرد است که مانع از جعل و تقلب می‌شود.
3. امنیت بالا: ویژگی‌های الکترونیکی این چک‌ها باعث افزایش امنیت و کاهش احتمال بروز مشکلاتی مانند چک برگشتی می‌شود.

چک‌های صیادی به دلیل این ویژگی‌ها از نظر حقوقی و اجرائی مزیت‌هایی نسبت به چک‌های عادی دارند و در صورت برگشت خوردن، فرآیند پیگیری و وصول آن‌ها به‌مراتب ساده‌تر و سریع‌تر است.

فرآیند وصول چک صیادی بدون نیاز به حکم دادگاه

یکی از ویژگی‌های مهم چک‌های صیادی این است که برای وصول چک صیادی، دیگر نیازی به دریافت حکم دادگاه نیست و دارنده چک می‌تواند مستقیماً از طریق اجرائیه اقدام کند. فرآیند وصول چک‌های صیادی به شرح زیر است:

برگشت خوردن چک صیادی

اولین مرحله در روند وصول چک صیادی، برگشت خوردن چک به دلیل عدم موجودی کافی در حساب صادرکننده است. هنگامی که چک صیادی به دلایلی مانند کسر موجودی، مسدودی حساب یا مشکلات مشابه برگشت می‌خورد، دارنده چک می‌تواند اقدام قانونی برای وصول آن انجام دهد. در این مرحله، چک به‌طور خودکار در سامانه بانک مرکزی ثبت می‌شود و وضعیت آن به چک برگشتی تغییر می‌کند.

مراجعه به دادگاه و درخواست اجرائیه

پس از برگشت چک، دارنده چک باید به دادگاه صالح (معمولاً دادگاه محل سکونت صادرکننده چک) مراجعه کرده و درخواست اجرائیه دهد. برای این کار، دارنده چک باید اصل چک برگشتی و مستندات لازم را به دادگاه ارائه دهد. با تایید مستندات، دادگاه دستور صادر کردن اجرائیه را می‌دهد.

صدور اجرائیه

پس از تایید مدارک و درخواست اجرائیه، دادگاه دستور اجرائیه صادر می‌کند. اجرائیه به معنای دستور اجرایی است که به اجرای احکام دادگاه ارسال می‌شود تا اقدامات لازم برای وصول وجه چک از صادرکننده آغاز گردد. در این مرحله، دارنده چک نیازی به حضور در دادگاه ندارد و کل فرآیند از طریق سامانه‌های اجرائی صورت می‌گیرد.

اعمال ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی

اگر صادرکننده چک از پرداخت وجه آن خودداری کند و یا قادر به پرداخت نباشد، اجرای احکام دادگاه به استناد ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی اقداماتی را برای وصول وجه انجام می‌دهد. این اقدامات می‌تواند شامل استعلام از حساب‌های صادرکننده، ممنوع‌الخروجی و حتی توقیف اموال صادرکننده چک باشد.

زمان‌ بندی اجرائیه

در صورتی که صادرکننده همچنان وجه چک را پرداخت نکند، اجرای احکام دادگاه مراحل اجرائی را ادامه خواهد داد. این فرآیند معمولاً بین یک ماه تا ۴۵ روز طول می‌کشد. در این مدت، اقدامات مختلفی برای وصول بدهی صادرکننده انجام می‌شود.

صدور دستور جلب

در صورتی که بعد از تمام اقدامات اجرائی، صادرکننده چک همچنان از پرداخت وجه خودداری کند، دادگاه دستور جلب صادرکننده چک را صادر می‌کند. این دستور به معنای بازداشت صادرکننده به‌منظور تحت فشار قرار دادن او برای پرداخت بدهی است.

حکم جلب از طریق دادگاه

اگر چه در فرآیند وصول چک صیادی، مراحل اجرائی به‌طور معمول انجام می‌شود، اما در صورت عدم موفقیت این اقدامات، حکم جلب صادرکننده از طریق دادگاه نیز امکان‌ پذیر است. در این مرحله، دادگاه پس از بررسی مدارک و درخواست دارنده چک، می‌تواند دستور جلب صادرکننده را صادر کند.

چگونگی صدور حکم جلب از طریق دادگاه:

1. درخواست حکم جلب: پس از صدور اجرائیه و اگر صادرکننده از پرداخت وجه خودداری کند، دارنده چک می‌تواند درخواست حکم جلب صادرکننده را از دادگاه نماید.
2. بررسی درخواست: دادگاه پس از بررسی درخواست و دلایل موجود، در صورتی که شرایط لازم را برای صدور حکم جلب تشخیص دهد، دستور بازداشت صادرکننده را صادر می‌کند.
3. صدور دستور جلب: در صورتی که صادرکننده چک همچنان از پرداخت وجه خودداری کند، دستور جلب وی از سوی دادگاه صادر می‌شود و مأموران اجرای احکام اقدام به دستگیری و بازداشت صادرکننده خواهند کرد.

نتیجه‌ گیری

وصول چک صیادی یک فرآیند سریع و کارآمد است که به دلیل ویژگی‌های الکترونیکی این نوع چک‌ها، نیازی به حکم دادگاه ندارد و مستقیماً از طریق اجرائیه پیگیری می‌شود. در این روند، پس از صدور اجرائیه، اگر صادرکننده از پرداخت وجه چک امتناع کند، اقدامات مختلفی نظیر ممنوع‌الخروجی، توقیف اموال و در نهایت صدور دستور جلب صادرکننده انجام می‌شود. این فرآیند، معمولاً یک ماه تا ۴۵ روز طول می‌کشد تا در نهایت با صدور دستور جلب و بازداشت صادرکننده چک، حق دارنده چک وصول شود. چک‌ های صیادی به دلیل ثبت الکترونیکی و ویژگی‌های خاص خود، به‌ویژه در مقایسه با چک‌ های کاغذی، از قابلیت پیگیری سریع‌ تر و برخورداری از امنیت بالاتر برخوردار هستند. بنابراین، دارندگان این چک‌ها می‌توانند با استفاده از فرآیندهای قانونی مربوط به اجرائیه و حکم جلب، مطالبات خود را در سریع‌ ترین زمان ممکن وصول کنند.

سوالات متداول (FAQ)

۱. آیا چک صیادی مانند چک‌های عادی برگشت می‌خورد؟
پاسخ: بله، چک‌های صیادی نیز ممکن است به دلایل مختلف مانند عدم موجودی کافی، مسدودی حساب یا مشکلات سیستمی برگشت بخورند. اما یکی از ویژگی‌های چک صیادی این است که به‌طور الکترونیکی ثبت می‌شود و پیگیری آن سریع‌تر و دقیق‌تر از چک‌های عادی است.

۲. در صورتی که صادرکننده چک صیادی از پرداخت وجه امتناع کند، چه باید کرد؟
پاسخ: پس از برگشت چک صیادی، دارنده چک باید به دادگاه مراجعه کرده و درخواست اجرائیه دهد. این فرآیند سریع‌تر از درخواست حکم دادگاه است و با پیگیری از طریق اجرای احکام دادگستری، وجه چک قابل وصول است.

۳. آیا چک صیادی نیاز به ثبت در سامانه‌های خاص دارد؟
پاسخ: بله، چک‌های صیادی به‌طور خودکار در سامانه بانک مرکزی ثبت می‌شوند. این سامانه به‌طور آنلاین اطلاعات چک‌ها را ثبت کرده و امکان پیگیری سریع‌تر و جلوگیری از جعل و تقلب را فراهم می‌آورد.

۴. اگر صادرکننده چک صیادی دارای حساب بانکی نباشد، آیا می‌توان وجه چک را وصول کرد؟
پاسخ: اگر صادرکننده چک صیادی حساب بانکی نداشته باشد یا حساب وی مسدود باشد، دارنده چک می‌تواند از طریق اجرائیه درخواست توقیف اموال صادرکننده را بدهد. در این صورت، اجرای احکام دادگستری اقدام به توقیف اموال صادرکننده می‌کند تا وجه چک وصول شود.

۵. آیا چک صیادی می‌تواند بدون امضا و تنها با تایید الکترونیکی صادر شود؟
پاسخ: چک‌های صیادی برای اعتبار خود نیاز به تایید الکترونیکی دارند، اما همچنان باید توسط صادرکننده تایید و ثبت شود. این تایید در واقع به‌عنوان امضا الکترونیکی برای چک عمل می‌کند.

۶. آیا چک صیادی تنها در بانک‌های خاص قابل وصول است؟
پاسخ: خیر، چک صیادی به‌طور عمومی در تمامی بانک‌های عضو سیستم بانکی کشور قابل وصول است. تنها نکته مهم این است که صادرکننده باید در سیستم بانکی ثبت شده باشد و چک در سامانه‌های بانکی ثبت شود.

۷. آیا چک صیادی به‌طور مستقیم قابل تبدیل به پول نقد است؟
پاسخ: بله، چک صیادی پس از تایید در سامانه بانک مرکزی و رسیدگی به درخواست اجرائیه، مستقیماً از حساب صادرکننده پرداخت می‌شود و امکان تبدیل به پول نقد در بانک وجود دارد.

۸. آیا دارنده چک صیادی می‌تواند در صورت برگشت چک، به‌طور مستقیم به اجرای احکام مراجعه کند؟
پاسخ: بله، دارنده چک صیادی می‌تواند پس از برگشت چک و دریافت کد پیگیری از سامانه بانک مرکزی، به اجرای احکام دادگستری مراجعه کرده و درخواست اجرائیه برای وصول وجه چک را ثبت کند.

۹. اگر صادرکننده چک صیادی دارایی‌های غیرنقدی داشته باشد، آیا می‌توان آن‌ها را توقیف کرد؟
پاسخ: بله، اجرای احکام دادگستری می‌تواند دارایی‌های غیرنقدی صادرکننده را از جمله املاک، وسایل نقلیه یا سایر دارایی‌های غیرنقدی توقیف کرده و از آن‌ها برای وصول وجه چک استفاده کند.

۱۰. آیا در صورتی که صادرکننده چک صیادی فوت کند، دارنده چک می‌تواند وجه چک را دریافت کند؟
پاسخ: در صورت فوت صادرکننده چک، دارنده چک می‌تواند از طریق مراجع قانونی، ابتدا به وراث مراجعه کرده و سپس با ارائه مستندات لازم به دادگاه، پیگیر وصول وجه چک شود. در این صورت، وارثان مسئول پرداخت بدهی‌های صادرکننده خواهند بود.

۱۱. آیا صادرکننده چک صیادی در صورت درخواست بازپرداخت اقساطی، می‌تواند از زندان رهایی یابد؟
پاسخ: بله، در صورتی که صادرکننده چک صیادی بتواند با دارنده چک به توافق رسیده و به‌طور اقساطی وجه چک را پرداخت کند، ممکن است دادگاه از صدور حکم جلب و بازداشت وی خودداری کند و وی بتواند با پرداخت اقساطی از زندان آزاد شود.

۱۲. آیا امکان استفاده از چک صیادی در معاملات خارجی وجود دارد؟
پاسخ: چک‌های صیادی به‌طور معمول برای معاملات داخلی طراحی شده‌اند و امکان استفاده از آن‌ها برای معاملات بین‌المللی محدود است. برای معاملات بین‌المللی نیاز به ابزارهای پرداخت دیگری همچون حواله‌جات بین‌المللی یا چک‌های بین‌المللی وجود دارد.