طلاق مبارات چیست؟ شرایط طلاق مبارات در سال ۱۴۰۳

طلاق مبارات یکی از انواع طلاق‌های قانونی است که در آن هر دو طرف (زن و مرد) از یکدیگر بیزار و کراهت دارند و به‌دلیل این نارضایتی، تصمیم به جدایی می‌گیرند. این نوع طلاق، از آنجا که در آن هیچ‌ کدام از طرفین مقصر نیستند، نسبت به سایر انواع طلاق (مانند طلاق خلع یا طلاق رجعی) شرایط خاص خود را دارد و علاوه بر این، از نظر حقوقی تأثیرات ویژه‌ ای روی زندگی زوجین خواهد داشت. در این مقاله، به‌طور تخصصی به تحلیل این نوع طلاق ، شرایط اجرایی آن، انواع مختلف، تفاوت‌ های آن با سایر طلاق‌ ها و مسائل مالی مرتبط با آن خواهیم پرداخت.

طلاق مبارات چیست؟

طلاق مبارات در واقع یک نوع طلاق توافقی است که در آن هر دو طرف از یکدیگر کراهت دارند و به هیچ عنوان قادر به ادامه زندگی مشترک خود نیستند. در این نوع طلاق، برخلاف دیگر انواع طلاق که معمولاً به‌دلیل تقصیر یا خطای یکی از طرفین صورت می‌گیرد، هیچ‌کدام از زوجین مقصر شناخته نمی‌شوند، بلکه دلایل آن عمدتاً به‌دلیل عدم تفاهم، مشکلات روحی یا دیگر مسائل شخصی است. در طلاق مبارات، زن باید مهریه خود را بخشیده یا آن را کاهش دهد و در این صورت، مرد با پذیرش این هبه، از او جدا می‌شود.

بر اساس فقه اسلامی و قانون مدنی ایران، طلاق مبارات از نوع طلاق بائن محسوب می‌شود، یعنی پس از وقوع این طلاق، زن و مرد دیگر نمی‌توانند به زندگی مشترک خود بازگردند. در صورتی که زن مهریه خود را بخشیده باشد و از آن رجوع نکند، طلاق به طور قطعی بائن خواهد بود و هیچ‌کدام از طرفین نمی‌توانند دوباره به یکدیگر بازگردند.

انواع طلاق مبارات

طلاق مبارات بر اساس میزان رجوع از بخشش مهریه به دو نوع بائن و رجعی تقسیم می‌شود. این تفاوت‌ها تأثیر زیادی بر حقوق مالی طرفین، به‌ویژه حقوق مالی زن، خواهند داشت.

طلاق مبارات بائن

طلاق مبارات بائن در صورتی رخ می‌دهد که زن تمامی مهریه خود را به‌طور کامل بخشیده باشد و از آن هیچ‌گونه رجوعی نداشته باشد. در این حالت، طلاق پس از طی مراحل قانونی به‌صورت قطعی انجام می‌شود و زوجین دیگر نمی‌توانند به زندگی مشترک خود بازگردند. در طلاق بائن، زن پس از طلاق از هیچ‌گونه حق نفقه و مهریه‌ای برخوردار نخواهد بود و هیچ‌گونه الزام به پرداخت حقوق مالی به او وجود ندارد. همچنین، در این نوع طلاق، زن و مرد از یکدیگر برای همیشه جدا خواهند بود و هیچ‌گونه امکان رجوع یا بازگشت به یکدیگر وجود ندارد.

طلاق مبارات رجعی

در صورتی که زن مهریه خود را ببخشد، اما در مراحل بعدی تصمیم بگیرد که از بخشش آن رجوع کند، طلاق مبارات به نوع  طلاق رجعی تبدیل می‌شود. در طلاق رجعی، زن و مرد پس از طلاق، همچنان امکان رجوع به زندگی مشترک را دارند. به‌عبارت دیگر، اگر زن در مدت زمان عده از بخشش مهریه خود بازگردد، این موضوع باعث می‌شود که طلاق به‌طور رجعی تبدیل شود و مرد در این مدت می‌تواند برای زندگی با همسر خود بازگشت کند.

طلاق رجعی معمولاً در صورتی رخ می‌دهد که زن از تصمیم اولیه خود برای بخشش مهریه منصرف شود و بخواهد حقوق مالی خود را از شوهرش دریافت کند. به این ترتیب، زن می‌تواند در مدت عده که سه طهر است، تصمیم به بازگشت بگیرد. اگر زن سه بار از این وضعیت رجوع کند، طلاق از نوع بائن خواهد شد و دیگر امکان بازگشت به زندگی مشترک وجود نخواهد داشت.

شرایط طلاق مبارات

برای اجرای طلاق مبارات شرایط خاصی وجود دارد که در ادامه به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت. این شرایط باید در هنگام درخواست طلاق از سوی زوجین به‌طور دقیق رعایت شود.

۱. کراهت از طرفین

کراهت، به معنای بیزاری یا تنفر است. یکی از اصلی‌ترین شروط برای وقوع طلاق مبارات این است که هر دو طرف از یکدیگر کراهت داشته باشند و دیگر نتوانند به زندگی مشترک خود ادامه دهند. این کراهت باید از سوی هر دو طرف اثبات شود و در صورتی که یکی از طرفین هنوز تمایل به ادامه زندگی داشته باشد، نمی‌توان از طلاق مبارات استفاده کرد.

۲. بخشیدن مهریه یا کاهش آن

برای اجرای طلاق مبارات، زن باید مهریه خود را ببخشد یا به‌طور کلی آن را کاهش دهد. این بخشش باید به‌طور رسمی ثبت شده و مورد توافق هر دو طرف قرار گیرد. برخلاف طلاق خلع که در آن زن ممکن است به‌صورت اضافی مالی به شوهر خود ببخشد، در طلاق مبارات زن تنها می‌تواند مهریه خود را به‌طور کامل یا بخشی از آن را ببخشد.

۳. رضایت دوطرفه

در طلاق مبارات، همچون سایر انواع طلاق، لازم است که هر دو طرف به‌طور داوطلبانه و با رضایت کامل تصمیم به جدایی بگیرند. به همین دلیل، طلاق مبارات فقط زمانی می‌تواند اجرا شود که هر دو طرف از یکدیگر راضی به جدایی باشند. در صورتی که یکی از طرفین مخالف باشد، طلاق نمی‌تواند به این شکل اجرا شود.

۴. ثبت طلاق در دفترخانه رسمی

پس از رضایت و توافق طرفین و انجام مراحل قانونی، طلاق باید در دفترخانه‌های رسمی ثبت شود. این ثبت رسمی موجب می‌شود که طلاق در نظر قانونگذار و نهادهای قضائی معتبر باشد.

عده طلاق مبارات

پس از طلاق مبارات، زن موظف به نگه داشتن عده است. مدت عده در طلاق مبارات برای زنانی که در دوران قاعدگی هستند، برابر با سه طهر (سه دوره پاکی از عادت ماهانه) خواهد بود. اگر زن باکره یا یائسه باشد، نیازی به نگه داشتن عده ندارد و می‌تواند بلافاصله پس از طلاق با فرد دیگری ازدواج کند.

تفاوت طلاق مبارات و طلاق خلع

در طلاق مبارات و طلاق خلع هر دو طرف از یکدیگر کراهت دارند، با این تفاوت که در طلاق خلع، زن به‌طور یک‌طرفه از شوهر خود بیزار است و برای راضی کردن شوهر به طلاق، مالی علاوه بر مهریه به او می‌بخشد. در حالی که در طلاق مبارات، هم زن و هم مرد از یکدیگر کراهت دارند و زن می‌تواند فقط به اندازه مهریه یا کمتر از آن به شوهر خود مالی ببخشد.

رجوع از بخشش مهریه در طلاق مبارات

در صورت رجوع از بخشش مهریه، طلاق مبارات به طلاق رجعی تبدیل می‌شود و مرد می‌تواند در مدت عده برای بازگشت به زندگی مشترک اقدام کند. اگر زن از بذل مهریه رجوع کند، طلاق به نوع رجعی تبدیل می‌شود و مرد می‌تواند از حقوق خود برای ادامه زندگی استفاده کند.

نتیجه‌گیری

طلاق مبارات یکی از پیچیده‌ ترین و خاص‌ترین انواع طلاق است که در آن هر دو طرف از یکدیگر بیزار هستند و برای پایان دادن به زندگی مشترک خود توافق می‌کنند. این نوع طلاق نیاز به رعایت شرایط خاصی دارد و از آنجایی که ممکن است حقوق مالی زن و مرد به‌طور چشمگیری تغییر کند، مشاوره با وکیل خانواده برای بررسی شرایط دقیق و حقوق طرفین بسیار ضروری است.

سوالات متداول

آیا طلاق مبارات از نوع طلاق بائن است؟

بله، اگر زن از بخشیدن مهریه رجوع نکند، طلاق مبارات از نوع طلاق بائن خواهد بود و امکان رجوع وجود ندارد.

آیا زن می‌تواند بیشتر از مهریه را در طلاق مبارات ببخشد؟

طبق قانون، زن تنها می‌تواند مهریه خود را کاملاً یا کمتر از آن به همسرش ببخشد. هیچ‌گونه امکان بخشش بیشتر از مهریه وجود ندارد.